تنوع بخشی دارایی‌ها به دو بخش مهم تقسیم می‌شود:
بررسی گزینه‌های سرمایه‌گذاری با رویکرد ایزوله (Standalone Approach)
وقتی معامله‌گران به سطح بالایی از تجربه و توانایی در بازارهای مالی می‌رسند، بازارهای مختلفی اعم از بازار مسکن و غیره برای سرمایه‌گذاری به آن‌ها پیشنهاد می‌شود. این بازار توانایی این را دارد که با خودش مقایسه شود. این مقایسه به روش‌های مختلف صورت می‌گیرد:
نرخ بازگشت سرمایه یا ROI
بازگشت سرمایه، سود حاصل از سرمایه‌گذاری نسبت به کل هزینه پرداختی می‌باشد. نرخ بازگشت سرمایه (Return On Investment) که به اختصار ROI نیز نامیده می‌شود، سعی می‌کند به طور مستقیم میزان بازده یک سرمایه‌گذاری خاص را نسبت به هزینه سرمایه‌گذاری، اندازه‌گیری نماید. از ROI می‌توان برای مقایسه و رتبه‌بندی سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها یا دارایی‌های مختلف استفاده کرد. اهمیت نرخ بازگشت سرمایه از آن جهت است که فاکتوری را معرفی می‌کند که در آن به نسبت بین درآمد خالص و سرمایه‌گذاری اشاره شده است.
مقاله " نرخ بازگشت سرمایه (ROI) " مطالعه شود.
ریسک و بازده
در ابتدا تعریف ریسک و بازده مورد اهمیت است. ریسک در تعریف عام، احتمال بازده واقعی سرمایه‌گذاری از بازده پیش‌بینی شده است و بازده منفعتی است که از یک سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. هر معامله‌گری در بازار بورس، اهمیت رابطه بین ریسک و بازده را می‌داند. با افزایش ریسک، شاهد افزایش بازده نیز هستیم. اما این روند همیشگی نیست و پس از مدتی تغییر پیدا می‌کند.
مقاله " نحوه محاسبه ریسک و بازده " مطالعه شود.
زمان‌بندی یا Timing
در واقع مدت زمانی است که سرمایه‌گذار در افق سرمایه‌گذاری خود برای کسب بازده و بازگشت سرمایه در نظر گرفته است و می‌تواند به نوعی سرمایه‌گذاری را در یک چهارچوب زمانی مشخص و هدفمند قرار دهد.
بررسی گزینه‌های سرمایه‌گذاری با رویکرد سبدی (Portfolio Approach)
متخصصان علم سرمایه‌گذاری معتقدند که بازار سهام به طور ذاتی دارای ریسک است. اما با استفاده از علم تنوع بخشی (Diversification) می‌توان پارامتر ریسک را به حداقل رساند. پیدایش مفهوم سبد سهام یا پرتفولیو نیز از همین طرز تفکر نشأت گرفته است. در سرمایه‌گذاری با رویکرد سبدی یا پرتفولیو به این نکته اشاره می‌شود که اگر سرمایه‌گذار بازار مسکن را به عنوان یک بازار برای سرمایه‌گذاری قبول کند؛ در چنین شرایطی، چینش سبد سرمایه‌گذاری با توجه به ریسک بازده به چه صورتی می‌باشد. یا به عبارت دیگر افزایش سهام خریداری شده از نظر تنوع و تعداد، ریسک سرمایه‌گذاری را در چه حدی بهینه نگه می‌دارد.
مقاله " پورتفوی " مطالعه شود.
از مزایای سرمایه‌گذاری با رویکرد سبدی به دو مورد زیر اشاره می‌شود:
1) ایمنی در برابر اتفاقات ناگوار
برای درک بیشتر این موضوع به بررسی شرکت Enron می‌پردازیم:
شرکت Enron در سال 1930 با نام "شرکت گاز طبیعی شمال" فعالیت خود را در زمینه تولید و فروش انرژی آغاز کرد. سپس این شرکت در سال 1985 از طریق ادغام شرکت "نچرال گس" و "اینترنورث"، به سرعت روند رشد را پیش برد و به بزرگ‌ترین شرکت انرژی در جهان تبدیل شد. به صورتی که در رتبه‌بندی صورت گرفته در سال 2001، رتبه هفتم در بین پانصد شرکت بزرگ آمریکایی را از آن خود کرد. در این سال آمریکا بزرگ‌ترین ورشکستگی تاریخ خود را تجربه کرد؛ در طی این ورشکستگی، سرمایه‌های بسیار زیادی به پایان حیات خود رسیده‌اند که شرکت Enron از آن مستثنی نبود. درآمد Enron در سال 2000 بیش از صد میلیارد دلار بود، ارزش آن در بازار بورس اوراق بهادار به بیش از شصت میلیارد دلار رسید و هر سهم آن در اوایل این سال حدود نود هزار دلار ارزش داشت. شرکت Enron در دسامبر سال 2001 درخواست ورشکستگی کرد. سقوط آن بزرگ‌ترین ورشکستگی ثبت شده در تاریخ آمریکا به شمار می‌رود.
در 31 اکتبر سال 2001، Enron اعلام کرد که کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (Securities and Exchange Commission (SEC)) در رابطه با تضاد منافع احتمالی به روابط این شرکت با شرکت‌های اقماری، تحقیقات رسمی خود را آغار کرده است. واقعیت این بود که مدیران Enron، شرکت‌هایی را در خارج از شرکت Enron تشکیل داده بودند که با شرکت Enron معامله داشتند. این شرکت‌ها صدها میلیون دلار وام از بانک‌ها گرفتند و از محل آن برای Enron سرمایه‌گذاری کردند، لازم به ذکر است که این سرمایه‌گذاری‌ها وضعیت روشن و مشخصی نداشت.
به نمودار زیر دقت کنید. این نمودار، درآمد به ازای هر سهم (که اصطلاحاً EPS نامیده می‌شود.) و قیمت را در شرکت Enron بررسی می‌کند.
در ابتدا با مفهوم EPS آشنا شویم. EPS مخفف کلمه Earnings Per Share به معنی درآمد هر سهم است. برای محاسبه EPS کافی است تا کل درآمد شرکت را پس از کسر مالیات در پایان سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنید. سود هر سهم یا EPS یکی از شاخص‌های قدرتمند در سودآوری شرکت است. معمولاً سرمایه‌گذاران از آن برای بررسی میزان سودآوری شرکت‌هایی که در یک صنعت همسان فعالیت دارند، استفاده می‌کنند. هرچه EPS برای شرکتی بالاتر باشد، نشان‌دهنده سودآوری بالاتر آن برای سهامدارانش است.
مقاله " مفهوم EPS " مطالعه شود.
در نمودار بالا، قیمت سهم و هم سود پیش‌بینی شده افزایشی می‌باشد؛ این سرعت زیاد رو به رشد در شرکت Enron، سرمایه‌گذاران را به خرید این سهام ترغیب می‌کرد و همه موارد برای خوش‌بینی سرمایه‌گذاران در ادامه این روند را فراهم می‌کرد.
به این مثال توجه کنید:
یک کارمند که در شرکت Enron مشغول به فعالیت بود و حقوق خود را از این شرکت دریافت می‌کرد، با توجه به نگاه مثبتی که به EPS و قیمت شرکت دارد، پس‌انداز خود را نیز وارد بازار سرمایه می‌کند و سهام شرکت Enron را می‌خرد. از سویی دیگر شرکت Enron نیز یک صندوق بازنشستگی را داراست و پولی را از حقوق پرسنل کم می‌کند و روی سهام خود شرکت، به دلیل افزایش قیمت و EPS سرمایه‌گذاری می‌کند.
با ورشکسته شدن شرکت Enron در سال 2001، تمام سرمایه آن کارمند نیز از بین رفت و دیگر نه حقوق دریافتی از Enron داشت و نه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری که انجام داده بود به نتیجه رسید؛ علاوه بر آن به دلیل سیاست شرکت و خرید سهام خود شرکت برای صندوق بازنشستگی، پول دریافتی برای بازنشستگی نیز نداشت. با تشکیل سبد سرمایه‌گذاری، چنین فاجعه‌ای به وجود نمی‌آمد. اگر کارمند Enron تصور این را داشت که لزومی ندارد پول پس‌انداز خود را دوباره در شرکت سرمایه‌گذاری کند و سرمایه‌گذاری متفاوتی را انجام می‌داد، مثلاً خرید زمین و یا سرمایه‌گذاری بر روی سهام شرکتی دیگر، پس از ورشکستگی شرکت Enron، کل سرمایه و دارایی کارمند از بین نمی‌رفت. همچنین صندوق بازنشستگی نیز با تشکیل سبد، متحمل حجم زیادی کمبود مالی نمی‌شد.
این تنها یک مثال بود که در دنیای سرمایه‌گذاری رخ داد و باعث شد که این بینش در بین سرمایه‌گذاران به وجود بیاید که تمام سرمایه خود را در یک سهم و یا یک صنعت سرمایه‌گذاری نکنند. یکی از فواید تشکیل سبد، جلوگیری از نابودی سرمایه در فاجعه‌های پیش‌بینی نشده در بازارهای مالی و در امان بودن دارایی سرمایه‌گذاری است که این مهم در صورتی پیش می‌آید که هم‌بستگی سبد صفر باشد. منظور از هم‌بستگی صفر این است که نمادهای داخل سبد هیچ‌گونه ارتباطی با هم نداشته باشند.
2) کاهش ریسک مورد دوم از مزایای سرمایه‌گذاری با رویکرد سبدی است.
برای کاهش ریسک در معاملات، انتخاب ترکیب بهینه یا به تعبیر دقیق‌تر یک پرتفوی که شامل سهام متنوع است، صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر چه نوع سهمی در چه بازه زمانی، به چه قیمتی و به چه مقداری از کل سبد باید خریده و فروخته شود تا ریسک به حداقل برسد.
قسمت دوم مقاله " تنوع بخشی دارایی‌ها در سرمایه‌گذاری " مطالعه شود.