معرفی P/E

این نسبت، حاصل تقسیم قیمت بازاری (Price) یک سهم که در اینجا با حرف (P) نشان داده شده بر مقدار سود شرکت یا (Earning) است که با (E) نمایش داده می‌شود.
در این نسبت، منظور از مقدار سود، سودی است که در چهار فصل منتهی به آخرین گزارش شرکت‌ها ارائه شده است؛ یعنی سودی که قبلا اتفاق افتاده و بر اساس سود تحلیلی یا مقدار سود پیش‌بینی‌شده در آینده نیست. این نسبت، گویای این منطق است که زمانی این عدد بالا یا پایین است آیا بر اساس محرک‌های اقتصادی و عوامل بنیادی خود بوده یا بر اساس سفته‌بازی و رفتار معامله‌گران حاضر در بازار و با بررسی صورت‌های مالی و میزان سود شرکت نسبت به دوره‌های گذشته می‌توان به این مهم پی برد.
برای مثال تصور کنید میزان P/E شرکتی 10 باشد؛  P/Eبا عدد 10 به این معناست که ما (سرمایه‌گذاران) حاضریم به ازای هر 1 ریال سودی که شرکت به ما پرداخت می‌کند؛ 10 ریال به شرکت پرداخت کنیم. این نسبت به ما می‌گوید که سرمایه‌گذاران حاضرند چه مقدار برای سهم، بر اساس درآمد گذشته آن بپردازند که یکی از بهترین روش‌های ارزش‌گذاری قیمت سهم برای کسب سود به‌عنوان مهمترین هدف در سرمایه‌گذاری است.
اگر رشد و سطح درآمد شرکت ثابت بماند، این نسبت می‌تواند تعداد سال‌هایی را نشان دهد که سود پرداختی، به اندازه پول پرداختی ما می‌شود. برای مثال اگر 1 میلیون تومان در شرکتی سرمایه‌گذاری کنیم و میزان P/E آن 5 باشد، این نسبت به این معنا خواهد بود که پس از 5 سال، پول پرداختی ما به دست می‌آید.
 نسبت P/E به‌طور معمول به‌وسیله سرمایه‌گذاران و تحلیلگران برای تعیین ارزش نسبی سهام یک شرکت در مقایسه با شرکت‌های هم‌گروه استفاده می‌شود و در تحلیل فاندامنتال، کاربرد فراوانی دارد. نکته مهمی که باید مد‌نظر قرار گیرد این است که P/E شرکت‌های تولیدی و شرکت‌هایی که درآمدهای خود را دقیق ارائه می‌کنند، برای ما مهم است. ممکن است شرکت‌هایی میزان درآمد خود را دستکاری کنند؛ بنابراین تنها اتکا به P/E، نمی‌تواند برای تصمیم‌گیری راجع به خرید یا فروش یک سهم به ما کمک کند.

در محاسبه نسبت P/E از EPS سال مالی قبل و یا EPS پیش‌بینی‌شده سال مالی آینده یا میانگین این دو استفاده می‌کنند.

شرکت‌هایی با نسبت P/E پایین، اغلب سهام ارزشمندی محسوب می‌شوند. به این معنا که کمتر از ارزش ذاتی خود در حال معامله هستند. این قیمت پایین، باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران برای خرید آن ترغیب شوند و می‌توان گفت که هر چقدر این نسبت کمتر باشد، آن سهم کم‌ریسک‌تر است.
نسبت P/E پایین در یک شرکت، الزاما به این معنی نیست که قیمت سهام آن از ارزش واقعی کمتر است؛ بلکه امکان دارد این معنی را داشته باشد که بازار، شرکت را در حال رفتن به‌سمت مشکلاتی در آینده می‌بیند. قیمت سهام شرکت‌ها به‌دلیل خاصی پایین می‌آید؛ برآورده نشدن سود موردانتظار بر اساس اعلام شرکت، می‌تواند دلیل افت P/E باشد یا حتی ممکن است این نسبت با وجود ارزنده بودن سهم، ماه‌ها ریزش قیمت داشته باشد و بازار بر اشتباه خود مبنی بر نخریدن چنین شرکتی باقی بماند. بنابراین باید در هنگام خریدن سهام یک شرکت، آیتم‌های بسیاری را چک کرد و تنها بر یکی دو فاکتور بسنده نکرد و زمان ورود به سهم را بر اساس معیارهای کلیدی شناسایی کرد.

معمولا شرکت‌هایی با نسبت P/E بالا، شرکت‌های در حال رشد و تکنولوژی محور محسوب می‌شوند. این نسبت بالا نشان می‌دهد که شرکت، در آینده رشد و عملکرد مثبتی خواهد داشت. سرمایه‌گذاران هم از این شرکت انتظار دارند که درآمد آن در آینده افزایش یابد و حاضرند برای آن پول خوبی پرداخت کنند.
مشکل این نوع شرکت‌ها آن است که سهام در حال رشد، اغلب نوسانات بالایی دارند و این اتفاق، فشار زیادی را بر شرکت‌ها وارد می‌کند؛ زیرا باید علت ارزش‌گذاری بالای خود را توجیه کنند. به‌همین دلیل، سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی با P/E بالا، یک سرمایه‌گذاری ریسکی تلقی می‌شود؛ به این دلیل که سهام این شرکت‌ها اغلب بیشتر از ارزش ذاتی، در حال معامله شدن هستند.

زمانی که شرکتی با P/E متعادل را انتخاب می‌کنیم، انتظار رشد و پیشرفت شرکت در آینده را معقول ارزیابی نموده و به احتمال زیاد به سود موردنظر خود می‌رسیم. از طرفی، می‌توانیم احتمال بیشتری بدهیم که حتی زمانی که کل بازار ریزشی و منفی است، سهام ما نسبت به شرکتی که P/E بالایی دارد، کاهش قیمت و ریزش بسیار کمتری خواهد‌ داشت.

منظور از P/E گروه، میانگین این نسبت در بین شرکت‌های متعلق به یک صنعت مشخص است. برای مثال شرکت‌های غمینو، غصینو، غپاک، در گروه مواد غذایی قرار می‌گیرند. P/E، یکی از بهترین روش‌ها برای مقایسه شرکت‌های بورسی مختلف در یک گروه است.
در هنگام بررسی P/E گروه، باید صنعت مشخصی را که شرکت‌های متعلق به یک گروه در آن فعالیت دارند، بررسی کنیم. شرکت‌ها تمایل دارند تا P/E خود را به P/E گروه نزدیک کنند؛ از این رو در انتخاب سهم باید به این مهم دقت داشت.

به‌طور مثال اگر P/E برای سهمی 10 باشد و P/E صنعتی که آن سهم در آن قرار دارد 17 باشد؛ سهم موردنظر برای آنکه بتواند P/E خود را نزدیک به گروه سازد، دو راه دارد. راه اول باید مقدار مخرج کسر که سود است را کاهش دهد، که این کار معقول نیست. راه دوم باید صورت کسر که همان P یا قیمت سهم است را افزایش دهد که این امر می‌تواند باعث بالا رفتن قیمت سهم شود. بار دیگر خاطر نشان می‌شود که نسبت P/E شرکت‌های تولیدی حائز اهمیت است.

نسبت منفی به این معناست که شرکت دارای درآمد منفی یا در حال از دست دادن پول است. این اتفاق امکان دارد در دوره‌هایی برای شرکت ایجاد شود و به دلایلی رخ دهد که خارج از کنترل شرکت است.

از طرفی، زمانی که شرکتی به‌طور پیوسته (چند سال متوالی) نسبت P/E منفی را نشان می‌دهد؛ به این معناست که شرکت، سود کافی تولید نمی‌کند و ممکن است ورشکسته شود. باید آگاه باشیم که اگر شرکت به‌طور مداوم نسبت P/E منفی را نشان دهد؛ برای مثال پنج سال متوالی، می‌تواند نشان‌دهنده مشکلی در سیستم مالی شرکت باشد.

نسبت P/E همیشه نشان‌دهنده افزایش احتمال ورشکستگی شرکت نیست؛ امکان دارد زمانی که شرکت در مسیر رشد قرار گرفته باشد، این نسبت در آن منفی شود. برای مثال زمانی که شرکت سیستم حسابداری یا سیاست‌های خود را تغییر می‌دهد؛ ممکن است در یک سال مالی، به‌طور موقت نسبت P/E منفی را نشان دهد.

در بخشی از گروه‌های صنعتی، مشاهده P/E منفی چیز عجیبی نیست؛ زیرا امکان دارد این شرکت‌ها به‌تازگی تاسیس شده یا در مسیر رشد باشند. برای مثال ممکن است یک شرکت دارویی، پول‌های کلانی را برای تحقیقات و کشف یک داروی مهم سرمایه‌گذاری کند و یا شرکت‌های تکنولوژی ممکن است قبل از کسب سود، چندین سال زیان داشته باشند. با این حال، قیمت سهام این شرکت‌ها به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابد؛ زیرا سرمایه‌گذاران انتظار دارند قیمت سهام در سال‌های آتی افزایش یابد.

بنابراین مانند هر نسبت مالی دیگر، زمانی می‌توانیم بهترین استفاده را از نسبت P/E داشته باشیم که آن را با نسبت‌های P/E سایر شرکت‌ها از همان گروه یا صنعت، مقایسه کنیم. در کل اگر بخواهیم در یک جمله و خیلی ساده بگوییم که P/E چه کاربردی دارد؛ می‌توان گفت این نسبت، یکی از ابزارهایی است که برای ارزش‌گذاری سهام، مورد استفاده قرار می‌گیرد. تاکید می‌کنیم این نسبت فقط یکی از ابزارهای ارزش‌گذاری سهام است، نه تنها ابزار ارزش‌گذاری.

اما با تمام توضیحات داده‌شده، برای محاسبه و تحلیل نسبت P/E، فیچری قدرتمند در تحلیل‌اپ طراحی‌شده تا معامله‌گران بتوانند این نسبت را با مقدار فراوانی آن، در سال‌های گذشته همان شرکت قیاس کنند. اشتباه رایج معامله‌گران این است که P/E سهام مختلف را با هم مقایسه می‌کنند؛ در حالی که این نسبت را باید با همان سهم قیاس کرد و آنچه باید مورد ارزیابی قرار گیرد، آرشیو داده‌ها و نوسان P/E هر سهم است. این فیچر به شما کمک می‌کند که یک آرشیو داده‌ای بنیادی را در یک بستر تکنیکالی بسنجید.

در این فیچر با انتخاب سهم مورد نظر، می‌توان نمودار و گیج سهم را مشاهده کرد.

1.نمودار

با مشاهده نمودارP/E  می‌توان بر اساس آرشیو، به چگونگی توزیع این نسبت و تغییرات آن در دوره‌های زمانی مختلف و به نوعی به نقاط حمایت و مقاومت سهم بر اساس P/E پی برد و درباره ارزندگی و عدم ارزندگی و یا حبابی بودن سهم، اطلاعات کسب کرد.

2.گیج

گیج هر سهمی بیانگر مطالبی مهم برای معامله‌گران است. با مشاهده این تصویر در وهله اول می‌توان به عدد میانگین P/E سهم موردنظر که در وسط گیج قرار دارد، پی برد و گویای این مطلب است که در طول فعالیت این شرکت در سالیان گذشته، میانگین این نسبت چه عددی بوده است و بر اساس آن، گران و یا ارزان بودن سهم در زمان حال را تشخیص داد. همین‌طور می‌توان به درصد فراوانی حضور در قاچ‌های مختلف پی برد. هر چقدر عقربه گیج در سمت مناطق سبز رنگ قرار داشته باشد؛ ارزندگی سهم بیشتر است و هرچقدر این عقربه به‌سمت مناطق قرمز رنگ حرکت کند؛ حبابی بودن و یا گران بودن سهم و ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

برای درک بهتر نمودار و گیج P/E، می‌توانید ویدئویی را که در ارتباط با این موضوع تهیه شده است؛ مشاهده نمایید.