یکی از روش‌های محبوب سرمایه‌گذاران برای ارزش‌گذاری سهام، روش تحلیل بنیادی و یا فاندامنتال است. در این مقاله قصد داریم به صورت مفصل به هدف‌های این نوع تحلیل بپردازیم و شما را با قسمت‌های مختلف آن آشنا کنیم.
تحلیل بنیادی یکی از روش‌های تحلیلی در بازار سرمایه محسوب می‌شود و هر عاملی را که بر ارزش سهم تاثیرگذار است، بررسی می‌کند. سرمایه‌گذاران ارزش ذاتی اوراق بهادار را با عوامل مختلف اقتصادی و مالی ارزیابی می‌کنند. هدف اصلی تحلیل بنیادی کشف ارزش ذاتی سهام است تا بتواند این عدد کشف شده را با قیمت فعلی سهام مقایسه نمایند. در نهایت هدف نهایی این تحلیل با توجه به قیمت فعلی سهم به نتیجه رساندن سرمایه‌گذار در این موضوع می‌باشد که آیا قیمت این سهم ارزشی بیشتر و یا کمتر از قیمت اصلی خود دارد.
گام‌های سه‌گانه
1) انتخاب شرکت: اولین گام، انتخاب شرکتی برای تحلیل است. به عبارت دیگر، باید تصمیم بگیریم از میان همه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کدام شرکت را انتخاب کنیم و به بررسی بنیادی آن بپردازیم. راه‌های متفاوتی برای انتخاب شرکت وجود داد:
- دریافت سفارش تحلیل از سوی فعالان بازار و یا مدیر واحد تحلیل
- انتشار خبری اقتصادی و سیاسی در اخبار رسمی و غیررسمی
2) معرفی شرکت: پس از انتخاب شرکت، دومین قدم در تهیه و ارائه یک گزارش تحلیل بنیادی عبارت است از: معرفی صنعتی که شرکت در آن فعالیت می‌کند، تاریخچه شرکت، فعالیت‌های اصلی، رقبای شرکت و در نهایت، ارائه اطلاعات عمومی از شرکت در قالب یک جدول که حاوی اطلاعاتی مانند نام صنعتی که شرکت در آن فعالیت می‌کند، تالاری که سهام شرکت در آن معامله می‌شود، نماد شرکت، آخرین سرمایه‌ی شرکت، سال مالی، سود هر سهم (EPS) واقعی سال گذشته، پیش‌بینی سود هر سهم، (EPS) سال جاری، درصد سهام شناور، حجم مبنا، میانگین حجم معاملات روزانه و ارزش روز بازار.
3) دریافت اطلاعات مورد نیاز از طریق وب‌سایت بورس اوراق بهادار تهران: نکته اصلی این است که این اطلاعات را از کجا باید به دست بیاوریم. در پاسخ باید گفت: وب‌سایت رسمی "شرکت مدیریت فناوری بورس تهران". وب‌سایت TSETMC به هر شرکتی که در یکی از بازارهای موجود، اعم از بازار اول، دوم، پایه و غیره پذیرفته شده باشند، به صورت مجزا یک صفحه اختصاص داده است که تمامی اطلاعات مورد نیاز را فراهم می‌کند.
یکی از اصلی‌ترین عوامل اثرگذار بر قیمت سهم در بازار سرمایه، سودآوری شرکت و ثبات آن است. بدون تردید، مهم‌ترین انگیزه یک سرمایه‌گذار برای خرید سهام یک شرکت، کسب سود است. برای یک سرمایه‌گذار، بسیار مهم است که شرکتی که سهم آن را خریداری کرده است، عملکرد مناسبی داشته باشد و سود قابل قبولی در پایان سال به دست آورد. البته تداوم روند سودآوری نیز بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که از نظر سرمایه‌گذاران، شرکتی که فقط در یک دوره سود خوبی کسب کند، اما نتواند به این روند ادامه دهد، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری نخواهد بود. بنابراین هر عاملی اعم از خورد و کلان که سودآوری شرکت را تحت تأثیر قرار دهد؛ بر قیمت سهم، اثرگذار است و باید میزان اثرگذاری آن، با استفاده از روش تحلیل بنیادی و یا فاندامنتال محاسبه شود. عموماً سرمایه‌گذاران از طریق اخبار رسمی، شایعات موجود در بازار، مصاحبه‌های مدیران مرتبط، اطلاعیه‌ها و شفاف‌سازی شرکت‌ها به این اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند؛ گاهی این اطلاعات، رسمی و قابل‌اتکا است و گاهی صرفاً بر اساس شنیده‌‌ها می‌باشد.
همان‌گونه که قبلاً اشاره شد، هدف از تحلیل بنیادی، محاسبه میزان اثرگذاری اخبار منتشر شده بر سود خالص هر سهم و ارزش‌گذاری سهام شرکت مورد بررسی است.
اهداف تحلیل بنیادی
تحلیل بنیادی با دو هدف انجام می‌شود:
1) تحلیل بنیادی با هدف محاسبه EPS کارشناسی برای سال جاری
2) تحلیل بنیادی با هدف ارزش‌گذاری سهام شرکت با روش‌های P/E ، FCF
مقاله های "تحلیل بنیادی سهام در بورس" ، "ارزش‌گذاری شرکت‌ها در تحلیل بنیادی" ، "همه چیز در مورد P/E" و "مفهوم EPS" مطالعه شود.
در تحلیل بنیادی، ابتدا سود تعدیل شده برای دوره جاری و یا نهایتاً، برای سال آینده را محاسبه می‌کنیم. اگرچه دانستن میزان تعدیل سود خالص سهام، تصمیم‌گیری در بازار سرمایه را بسیار آسان می‌کند؛ اما کافی نیست. روش‌های بسیار متنوعی برای محاسبه ارزش هر سهم شرکت وجود دارد که بعضی از این روش‌ها مانند روش تنزیل جریانات نقدی آزاد (FCF) بسیار پیچیده است و نمی‌توان با کمک روش Fast & Dirty برخی از محاسبات را انجام داد، لازم است با جزئیات و دقت بیشتری اجزای صورت سود و زیان و پس از آن جریانات نقدی را برای حداقل پنج سال آینده برآورد نمود.
تحلیل‌ها به دو دسته Fast & Dirty و Slow & Clean دسته‌بندی می‌شوند. در نوع Fast & Dirty ، محاسبات به شیوه سرانگشتی انجام می‌شود و تلاش بر این است که با صرف کوتاه‌ترین زمان به بهترین جواب ممکن رسید. بعضی دیگر از روش‌ها، مانند انواع روش ضرایب، روش‌های ساده‌ای هستند و به محاسبات پیچیده نیاز ندارند. روش‌های ضرایب عبارت‌اند از نسبت قیمت به سود خالص هر سهم P/E، قیمت به درآمد، قیمت به میزان فروش و غیره.
یازده گام برای تحلیل بنیادی با هدف محاسبه EPS کارشناسی جاری
برای تحلیل بنیادی با هدف محاسبه EPS کارشناسی برای سال جاری، باید 11 گام زیر برداشته شود:
1) منتشر شدن خبری تأثیرگذار بر سود خالص هر سهم (EPS)
2) معرفی شرکت
3) دریافت اطلاعات از طریق وب‌سایت بورس اوراق بهادار تهران
4) دریافت صورت‌های مالی پنج سال اخیر شرکت موردنظر، گزارش‌های هیات مدیره و غیره از سامانه‌ی جامع اطلاع‌رسانی ناشران (کدال)
5) ایجاد فایل اکسل و تایپ اطلاعات مورد نیاز (معرفی شرکت، خلاصه‌ی صورت‌های مالی و غیره) در شیت مجزای اکسل
6) استخراج میزان تولید، میزان و مبلغ فروش، میزان و مبلغ مصرف ماهیانه و غیره
7) تحلیل افقی و عمودی صورت سود و زیان و ترازنامه
8) محاسبه نسبت‌های مالی مورد نیاز
9) طراحی سناریوهای مختلف در رابطه با خبر منتشر شده
10) پیش‌بینی صورت سود و زیان بر مبنایی سناریوهای طراحی شده
11) محاسبه ارزش شرکت با استفاده از روش P/E
برگرفته از کتاب "از صفر، تا تحلیل بنیادی" نوشته رویا درخشانی