بازار سرمایه همواره راهی سودده برای سرمایهگذاران خرد و کلان و افرادی که به صورت حرفه‌ای و مبتدی قصد فعالیت دارند، بوده است. در ابتدای ورود به این بازار، این سؤال در ذهن سرمایهگذاران شکل می‌گیرد که بهترین راه برای ورود به این بازار و کسب سود چگونه است؟ در این میان با اصطلاح صندوق سرمایه‌گذاری و سبدگردانی روبرو می‌شویم. اما نکته مهم این است که کدام یک از این دو برای سرمایه‌گذاری ما مناسب است؟ توجه به کاهش ارزش ریال و شرایط تورمی کشور، توانایی اقتصادی مردم نیز کاهش یافته است. در این شرایط فعالان بازار سرمایه باید یک روش مناسب برای سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند که بعد از مدتی دچار زیان و کاهش سرمایه خود نشوند.
سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به دو روش انجام می‌شود:
- سرمایه‌گذاری مستقیم که توسط خود شخص در انواع اوراق بهادار از جمله سهام و غیره انجام می‌شود.
- سرمایه‌گذاری غیرمستقیم که به دو شیوه صورت می‌گیرد:
1) خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری
2) تشکیل سبد سرمایه‌گذاری اختصاصی توسط شرکت‌های سبدگردانی
مقاله " سبدگردانی " و " صندوق‌های سرمایه‌گذاری " مطالعه شود.
سرمایه‌گذاری موفق در این بازارها نیازمند زمان زیاد برای پیگیری اخبار و تحلیل اقتصادی می‌باشد. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم می‌تواند ریسک معاملات شما را کاهش دهد و همچنین افراد متخصص در این زمینه به شما کمک می‌کنند تا زیان به حداقل برسد. حال سؤال مهمی که پیش می‌آید این است که کدام سرمایه‌گذاری مناسب شما می‌باشد؟ به چند نمونه از این تفاوت‌های سبدگردانی و صندوق سرمایه‌گذاری توجه کنید:
تفاوت در مالکیت سهام : در سرمایه‌گذاری از طریق سبدگردانی، شرکت سبدگردان، خدمات ارائه شده مربوط به سبدگردانی که شامل خرید و فروش سهام و غیره می‌باشد را با وکالت سرمایه‌گذار انجام می‌دهد و سرمایه‌گذار مالکیت سهام و اوراق بهادار در سبد سهام خود را به عهده دارد.
بر خلاف سبدهای سرمایه‌گذاری، در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری به‌صورت غیرمستقیم انجام می‌شود، به این صورت که صندوق مالک سهام و اوراق بهادار خریداری شده است و مدیر صندوق دارایی سرمایهگذاران را جمع می‌کند و به کار خرید و فروش سهام مشغول است.
سبد اختصاصی سبدگردانی، سبد عمومی صندوق سرمایه‌گذاری : توجه کنید که خدمات سبدگردانی به این صورت است که به هر سرمایه‌گذار یک سبد به‌صورت اختصاصی تعلق می‌گیرد. در صورتی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌ها از افراد مختلف جمع‌آوری می‌شود و در یک صندوق قرار می‌گیرد.
تفاوت در میزان هزینه‌های شرکت سبدگردانی و صندوق سرمایه‌گذاری : یکی از تفاوت قابل توجه و مهم موجود، به میزان هزینه‌ها مربوط می‌شود. توجه کنید که هزینه‌های یک شرکت سبدگردانی بسیار بیشتر از هزینه‌های موجود در صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و دلیل بیشتر بودن این هزینه‌ها، عموماً به این دلیل است که در یک شرکت سبدگردان، برای سرمایه‌گذار به‌صورت اختصاصی، خدمات سبدگردانی ارائه می‌دهد و در صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرمایه‌های افراد مختلف را به‌صورت گروهی، جمع‌آوری کرده و هزینه‌های آن نیز میان تمامی سرمایهگذاران تقسیم می‌شود.
ریسک‌پذیری اختصاصی، ریسک‌پذیری جمعی : در شرکت سبدگردانی، سبد مختص یک سرمایه‌گذاراست و با توجه به میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار، خدمات مربوط به خرید و فروش و معاملات به انجام می‌رساند. برخلاف شرکت‌های سبدگردانی، در صندوق سرمایه‌گذاری شاهد هستیم که مدیر صندوق سرمایه‌گذاری خرید و فروش سهام را با در نظر گرفتن سود و زیان و ریسک‌پذیری کل سرمایهگذاران انجام می‌دهد و معمولاً این صندوق‌ها خرید با پایین‌ترین ریسک را مورد نظر قرار می‌دهند.
حداقل سرمایه مورد نیاز : حداقل میزان سرمایه مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری، دیگر تفاوتی است که در تفاوت میان صندوق سرمایه‌گذاری و سبدگردانی به چشم می‌آید. صندوق سرمایه‌گذاری برای افرادی که تازه وارد بازار سرمایه شده‌اند مناسب‌تر است، لذا هزینه آن‌ها نیز کمتر است و سرمایهگذاران نوپا با توجه به بودجه خود می‌توانند راهی به بازار سرمایه داشته باشند. دراین صندوق‌های سرمایه‌گذاری، با خرید یک واحد سرمایه‌گذاری که در صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، ۱۰۰ هزار تومان است، سرمایه‌گذاری را آغاز کنید.
در مقابل در یک شرکت سبدگردان برای استفاده از خدمات، حداقل سرمایه مورد نیاز ۱ میلیارد تومان است.
معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری
1) به این دلیل که سرمایه شما مستقیماً توسط سبدگردان مدیریت می‌شود، در انتخاب سبدگردان دقت کنید. در صورتی که زیانی حاصل شود، از سرمایه شما کسر خواهد شد.
2) باتوجه به ماهیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، آن‌ها بخشی از ماهیت خود را به اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند و ممکن است سود اوراق با درآمد ثابت تغییر کند.
3) کاهش ارزش سهام‌های موجود در پرتفوی صندوق، دیگر ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌باشد. میزان سهام هر صندوق به نوع ماهیت آن بستگی دارد.