شاخص ROE یا به اختصار ”Return on Equity” به معنای بازده ارزش سهام سهامداران یا بازده حقوق صاحبان سهام است و یکی از نسبت‌های مالی است که در تحلیل بنیادی از اهمیت بالایی برخوردار است و یک معیار بسیار مفید از اثربخشی مدیریت شرکت است. این شاخص با تقسیم کردن میزان درآمد خالص (یا سود خالص) به مجموع حقوق صاحبان سهام به دست می‌آید که برای بدست آوردن این اعداد می‌توانید از سایت کدال استفاده کنید.
شاخص ROE نشان دهنده این مهم است که به ازای هر ریال از حقوق صاحبان سهام چقدر سود تولید شده است و برای تعیین ارزش شرکت‌هایی که سود تولید نمی‌کنند، مفید نیست. در میان تمام نسبت‌های مالی که توانایی سودآوری و کارایی شرکت را به خوبی نشان می‌دهند، نسبت بازده دارایی هاست که بیان می‌کند مدیریت شرکت و در کل، آن مجموعه تا چه حد توانسته است با پولی که سرمایه‌گذاران بابت خرید سهام شرکت پرداخته‌اند، در جهت ایجاد سود استفاده کنند و یا به بیانی دیگر ROE نشان میدهد که مدیریت شرکت با چه سرعت و نرخی در حال افزایش و یا کاهش ارزش شرکت است.
نحوه محاسبه شاخص ROE
شاخص ROE نیز همانند شاخص ROA، به صورت درصد ارائه می‌گردد و در صورتی که خالص درآمد یا سود خالص و ارزش سهام سهامداران، هر دو اعدادی مثبت باشند، می‌تواند برای هر شرکتی محاسبه گردد. خالص درآمد یا سود خالص، قبل از پرداخت سود سهام به سهامداران عادی و بعد از اینکه سود سهام به صاحبان سهام ممتاز و بهره‌ها به وام‌دهندگان پرداخت شد، محاسبه می‌شود.
با ذکر یک مثال، نحوه محاسبه شاخص ROE را بهتر متوجه خواهید شد. به عنوان نمونه دو شرکت از صنعت سیمان را برای محاسبه انتخاب کردیم، همواره برای محاسبه این نسبت، بهتر است شرکت‌هایی از یک صنعت انتخاب شوند. دو شرکت سیمان شمال و سیمان شرق را برای این منظور مورد بررسی قرار میدهیم. این اطلاعات و صورتهای مالی هم در سایت خود شرکت و هم در سامانه کدال به نشانی Codal.ir موجود می‌باشد.
در آخرین صورت مالی سال شرکت سیمان شمال، سود خالص این شرکت، مبلغ 289 میلیارد تومان است.
و همچنین جمع حقوق مالکانه شرکت 503 میلیارد تومان است.
حال برای محاسبه شاخص ROE کافی است تا عدد سود خالص را بر ارزش سهام در اختیار سهامداران تقسیم کنیم. با تقسیم 289 بر 503، شاخص ROE عدد 0.574 را به دست میدهد. با این محاسبه، شاخص ROE چنین شرکتی برابر %57.4 خواهد بود. همچنین این نسبت برای شرکت سیمان شرق 53.2% خواهد بود با توجه به سود خالص 407 و جمع حقوق مالکانه 766 میلیارد تومانی.
بنابراین از منظر شاخص ROE، از بین این دو شرکت، شرکت سیمان شمال بهتر خواهد بود. چون شاخص بازدهی حقوق صاحبان سهام در آن بیشتر است. یعنی شرکت سیمان شمال از 503 میلیارد تومان سرمایه‌ای که سهامداران از طریق خرید سهام شرکت به شرکت تزریق کردند، 289 میلیارد تومان سود و و سیمان شرق از 766 میلیارد تومان سرمایه‌ای که سهامداران از طریق خرید سهام شرکت وارد کرده‌اند، 407 میلیارد تومان سود خالص ساخت.
مقاله "نرخ بازگشت سرمایه (ROI)" را مطالعه نمایید.
به‌طور کلی اگر در یک صنعت بخواهیم دو شرکت را از لحاظ ROE مقایسه کنیم، شرکتی دارای وضعیت بهتر است که ROE بالاتری داشته باشد. می‌توان گفت شرکت دارای ROE بالاتر، سود و بهره‌گیری بیشتری از سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی سرمایه‌گذارانی که سهام شرکت را خریداری کرده‌اند، برده است و همچنین پتانسیل بنیادی شرکت برای رشد بیشتر خواهد بود.
ROE مناسب برای سرمایه‌گذاری چند درصد است؟
به شکل کلی، اغلب تحلیلگران حداقل عدد مطلوب برای شاخص ROE را 15 درصد در نظر می گیرند اما با این وجود طبق نظر کارشناسان، شاخص بازدهی حقوق صاحبان سهام را باید با توجه به نوع صنعتی که شرکت بورسی در آن قرار گرفته است، بررسی کرد.
زمانی که ROE در طول زمان پایدار و در حال افزایش باشد، معمولا به این معنی است که آن شرکت در تولید ارزش و سود برای سهامداران تبحر دارد، زیرا می‌داند چگونه درآمد خود را سرمایه‌گذاری کند تا بهره‌وری و سود خود را افزایش دهد. اما این نسبت برای تعیین ارزش شرکت‌ها در مرحله‌ای که سودده نباشند، مفید نیست.