افراد در بازار سرمایه، به دو شکل حقیقی و حقوقی فعالیت دارند. کدهای حقوقی، شرکت‌هایی هستند که کد بورسی دریافت کرده‌اند؛ اغلب اهداف استراتژیک دارند و ممکن است سهام خریداری شده را مدت‌ها نگهداری کنند. فرض کنید شرکتی، مواد خام اولیه خود را از شرکت ثانویه خریداری می‌کند. به دلیل این که بتواند نسبت به سایر رقبا با شرایط بهتری مواد خام را خریداری کند، سهامدار عمده شرکت ثانویه می‌گردد تا با نفوذ در هیئت مدیره شرکت ثانویه بتواند به اهداف خود برسد. افراد حقیقی کدهایی دارند که سهام را می‌خرند تا صرفاً از اختلاف قیمت واحدها منتفع شوند و معمولاً به دنبال اهداف کلان نمی‌باشند چرا که عموم افراد حقیقی منابع کمتری در اختیار دارند. از این رو رفتار معامله‌گران حقیقی برای ما دارای اهمیت بیش‌تری می‌باشد چرا که هم‌جنس ما بوده و اهداف مشابه دارند.
روی تابلوی یک سهم در سایت TSETMC، حجم و تعداد معامله‌گران حقیقی و حقوقی به تفکیک نشان داده شده است. از این قسمت تابلو می‌توان سیگنال‌های فوق العاده قوی دریافت کرد و تحلیل‌های خوب از این قسمت موجب کسب بازدهی مناسب می‌شود.
مثالی را باهم مرور می‌کنیم تا کلیت موضوع روشن شود؛ فرض کنید حجم معاملات در یک سهام یک میلیون برگه سهم بوده است. در حالت اول ۱۰۰۰ نفر خریدار و در حالت دوم ۲ نفر خریدار این سهم بوده‌اند. حال می‌خواهیم بررسی کنیم کدامیک از این دو حالـت برای یک تابلوخوان دارای اهمیت است. در حالت اول هر شخص به طور متوسط ۱۰۰۰ برگه سهام خریده و در حالت دوم هر شخص به طور متوسط ۵۰۰ هزار برگه سهم خریداری کرده است. وقتی افرادی تمایل دارند با حجم‌های زیادی در یک روز سهامی را خریداری کنند، پس نسبت به رشد قیمت سهام اطمینان بالایی دارند و سرمایه زیادی را در یک روز صرف خرید سهام می‌کنند.
حالت اول : 1000000= 1000 × 1000
حالت دوم: 1000000= 500000 × 2
در مثال بالا فرض کنید یک میلیون برگه سهامی که معامله شده همانند یک کیک است. در حالت اول کیک بین هزار نفر و در حالت دوم کیـک بـین دو نفر تقسیم شده است. پس در حالت دوم تکه‌های بزرگتری از کیک نصیب خریداران شده است. در اصل سرانه خرید حجمی در خریداران بالا بوده است.
برای محاسبه سرانه خرید از فرمول زیر استفاد می‌کنیم.
همان‌طور که می‌دانید، در سطح بازار قیمت‌ها را عرضه و تقاضا شکل می‌دهد. هرچه تقاضا برای خرید سهامی زیاد و عرضه کم باشد، موجب افزایش قیمت می‌گردد و هرچه عرضه زیاد و تقاضا کم باشد موجب کاهش قیمت خواهد شد. پس ما می‌بایست سرانه فروش را نیز محاسبه کنیم تا با مقایسه سرانه‌ها قدرت عرضه و تقاضا را تشخيص دهیم.
بدین منظور سرانه فروش حقیقی از فرمول زیر محاسبه می‌گردد.
به طور کل سرانه (حجمی) خرید و فروشی را نشان می‌دهد که به طور متوسط اشخاص حقیقی چه تعداد سهام در روز خریداری کرده یا فروخته‌اند. همچنین می‌توان ارزش ریالی متوسط خرید یا فروش حقیقی را محاسبه نمود. در این حالت می‌توان حساب کرد که هر شخص حقیقی به طور متوسط چند ريال بابت خرید یا فروش سهام هزینه کرده است. اگر سرانه خرید ریالی بالا باشد نشان دهنده‌ی این است که به طور میانگین افراد حاضر به پرداخت پول زیادی برای خرید سهم بوده‌اند و اطمینان بیش‌تری نسبت به رشد سهام دارند.
سرانه خرید حقیقی (ریالی) از فرمول زیر محاسبه می‌گردد.
سرانه خرید حقیقی(ریالی) = سرانه خرید حقیقی(حجمی) × قیمت پایانی
در این حالت نیز باید مقایسه‌ای بین عرضه و تقاضا شکل گیرد تا به روشنی بتوان قدرت خریداران و فروشندگان را حساب کرد.
سرانه متوسط فروش حقیقی (ریالی) از فرمـول زیر به دست می‌آيد.
سرانه فروش حقیقی(ریالی) = سرانه فروش حقیقی(حجمی) × قیمت پایانی
پس از محاسبه انواع سرانه‌ها، نسبت آن‌ها را با هم مقایسه می‌شود تا قدرت خریداران به فروشندگان را سنجیده شود. با فرمول‌های زیر می‌توانید قدرت خریداران به فروشندگان را محاسبه کنید. اگر عدد حاصل از فرمول بیش از یک بود، بیانگر این است که کفه‌ی ترازو سمت تقاضا می‌باشد و اگر عدد به دست آمده کم‌تر از یک بود نشان از قدرت فروشنده بیشتر دارد. هر چقدر عدد به دست آمده هنگام رصد تابلو بیشتر باشد با ضریب اطمینان بیش‌تری می‌توان سهام مورد نظر را خریداری کرد و انتظار بیش‌تری برای رشد آن سهام داریم.
حجم کل خریداری شده توسط افراد حقیقی 1.524.000 برگه سهم می‌باشد که تعداد خریداران حقیقی طبق تصویر 160 نفر است. در سمت فروش نیز حجم کل خریداری شده توسط فروشندگان حقیقی 852.196 برگه سهام و تعداد فروشندگان 336 نفر حقیقی می‌باشد. لازم به ذکر است که در محاسبات، به هیچ عنوان خرید و فروش حقوقی‌ها را لحاظ نمی‌کنیم چراکه اغلب اهداف متفاوتی نسبت به افراد حقیقی دارند.
اکنون می‌خواهیم سرانه خرید و فروش (ریالی) حقیقی را محاسبه کنیم.
قیمت پایانی روی تابلو درج شده و عدد 144,026ریال می‌باشد. برای ملموس‌تر شدن جواب‌ها را به تومان تبدیل کرده و گرد می‌کنیم. سرانه خرید هر شخص حقیقی حدوداً 137 میلیون تومان و سرانه فروش هر شخص حقیقی تنها 37 میلیون تومان است و این نشان از برتری نسبی خریداران دارد. این که افراد ترجیح دهند در یک روز 137 میلیون تومان از سهامی را خریداری کنند، حتما اطمینان خاطر از رشد سهام خود را دارند.
اکنون در این مرحله قصد داریم تا قدرت خریداران به فروشنده را محاسبه کنیم.
با محاسبات فوق، قدرت خریداران به فروشندگان 3.76 برابر بیشتر می‌باشد. توجه کنید که قدرت خریداران به فروشندگان از طریق تقسیم سرانه ریالی نیز قابل محاسبه بود.
فیلتر قدرت 4 برابری خریدار حقیقی به فروشنده حقیقی
می‌توانیم با اعمال فیلتر زیر در سایت TSETMC نتایج حاصله را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
((ct).Buy_I_Volume/(ct).Buy_CountI)> 4* ((ct).Sell_I_Volume/(ct).Sell_CountI)
مقاله " فیلتر نویسی " مطالعه شود.