در " قسمت اول " این مقاله به بررسی چهار صنعت فلزات اساسی، پتروشیمی، سیمانی و دارویی پرداختیم و در مورد عوامل تاثیرگذار بر سر راه این صنایع صحبت کردیم، در این قسمت قصد داریم تا شما را با صنایع زیر و چرخه بهبود فعالیت صنایع آشنا کنیم. لطفا با ما همراه باشید.
✓ صنعت قند و شکر
✓ صنعت پالایشگاهی و فرآورده‌های نفتی
✓ صنعت خودروسازی
✓ صنعت انبوه‌سازی (املاک و مستغلات)
🗹 صنعت قند و شکر
قند و شکر به عنوان یک کالای اساسی در سبد مصرفی خانواده از حساسیت ویژه ای در اقتصاد برخوردار است. سهام شرکتهای تولیدکننـده قند و شکر برخلاف سهام دارویی‌ها، از جمله پرنوسان‌ترین صنایع بورسی کشور طی چند سال اخیر بوده اند. از مهم‌ترین بخشهای تأمین کننده ورودیهای صنعت قند و شکر، بخش کشاورزی (مواد اولیه نیشکر و چغندرقنـد) است و خانوارها و صنایع غذایی بیشترین دریافت از صنعت قند و شکر را دارند. مرجع نرخ گذاری محصولات این شرکتها دولت است که معمولاً شهریور- مهرماه هر سال افزایش نرخ فروش آنهـا تصویب و ابلاغ می گردد. تولیدات ایـن شرکت ها در حد مصرف داخلی و یا حتی کمتر از آن است. بنابراین نیـاز بـه واردات و عدم امکان صادرات قند و شکر در این صنعت محسوس است.
تغییرات قیمتی مواد اولیه و وضعیت بخش کشاورزی در تولید مواد اولیه، پرداخت بدهی های دولت (یارانه) به شرکت هـای قند و شکر، تعرفه واردات شکر خام و سفید، شروع ماه مبارک رمضان و ... از سایر عواملی هستند که بر سودآوری و قیمت سهام شرکتهای این گروه اثرگذار است.
🗹 صنعت پالایشگاهی و فراورده‌های نفتی
در بازار سهام این صنعت به دو گروه تقسیم می شود. شرکت هایی که به فعالیت پالایش نفت خام پرداخته و محصول آنها فراورده های نفتی ماننـد بنزین، گازوئیل و ... است و گروه دوم روانکارهایی هستند که از برخی محصولات گروه نخست به عنوان مواد اولیه استفاده کرده و محصولاتی نظیر روغن موتور، گریس و... تولید می کنند. سهام تعـداد زیادی از شرکت های بزرگ این صنعت در ابتدای دهه ۹۰ در بازار سهام عرضه اولیه شدند که در رشد چشمگیر شاخص بازار در سال ۱۳۹۲ نقش به سزایی داشتند. میـزان سوددهی پالایشی‌ها (گروه نخست) تحت تأثیر عواملی چون قیمت نفت خـام و در دسترس بودن آن، خصوصیات بـازار منطقه ای، ظرفیت فرایندهای پالایشگاه، درجه پیچیدگی(پیچیدگی یک پالایشگاه به توانایی تولید محصولات با ارزش در یک پالایشگاه اطلاق می شود. ) و کارایی پالایشگاه است. در جهان، معمـولاً پالایشگاه ها از یک بشکه نفت خام دریافتی، ۵۰ درصد آن را به بنزین، ۳۰درصد را به گازوئیل و ۲۰ درصد را به نفت سنگین یا مازوت تبدیل می کنند که از این محـل بـه طـور متوسط ۱۰ تا ۱۵ درصـد سـود نـاخـالص كسـب می کنند.
اما در ایران نفت کوره بیشترین سهم از فرآورده های پالایشگاهی را دارد. تقاضای این محصول در جهان رو به کاهش است و حاشیه سود اندکی دارد. به همین دلیل حاشیه سود پالایشگاه های ایران از متوسط جهانی کمتر است. اساس گزارش ترازنامه انرژی کشور سهم تولید نفت کوره در سبد پالایش نفت کشور حدود ۳۴ درصد است. درصورتی که در پالایشگاه های پیشرفته جهان این سهم بین صفر تا پنج درصد است. پالایشگاهها، نفت خام مصرفی را انحصاراً از شرکت ملی نفت خریداری و محصولات خود را عمدتاً به شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی میفروشند. نرخ خریدوفروش توسط زیرمجموعـه هـای وزارت نفت تعیین و ابلاغ می گردد که یکی از بزرگ ترین مشکلات و ابهامات شرکتهای پالایشی، عدم ابلاغ به موقع این نرخها و عدم اعلام فرمـول مشخص و شفاف جهـت محاسبه این نرخ ها در چند سال اخیر بوده است.
🗹 صنعت خودروسازی
سایپا و ایران خودرو دو غول بزرگ خودروسازی کشور هستند که نزدیک به ۸۵ درصد از بازار داخلی خودرو (ازنظر تعداد) در دست این دو است. صنعت خودروسازی و همچنین قطعه سازی سالیان متمادی با مشکل هزینـه هـای مالی روبرو بوده و هستند. برخی از شرکتهای این گروه، بیش از ارزش بازار خود، هزینه مالی می پردازند. بعنوان مثال، سایپا دیزل با نماد خکاوه در سال های 1394 و 1395 به ترتیب 288 و 246 میلیارد تومان هزینه مکالی پرداخته است در حالی که ارزش بازار این شرکت در نیمه دوم سال 1396 کمتر از 200 میلیارد تومان بوده است. یک عامل مهمی که می تواند وضعیت ایـن صنعت را بهبود ببخشد، تدبیر مدیران این شرکت ها جهت تسویه تسهیلات مالی سنگین است.
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در رشد قیمتی سهام این گروه، همکاری خودروسازان داخلی با همتایان خارجی خود است که می تواند منجر به انتقال تکنولوژی و افزایش بهره وری و کیفیت محصولات خودروسازان گردد. افزایش نرخ قطعات و دیگر مواد اولیه (ماننـد ورق فولادی و ...)، نوسانات نرخ ارز سیاستهای تعرفه ای در خصوص واردات خودروهای خارجی، ارائه اعتبـار و تسهیلات خرید خودرو و ... می تواند بر سودآوری این صنعت اثرگذار باشد
🗹 صنعت انبوه سازی (املاک و مستغلات)
در بهبود وضعیت این صنعت، رونق و رکود بخش مسکن مهـم تـرین نقش را ایفا می کند. بارونق یا رکود مسکن، افزایش تقاضا یا عرضه را در بخش صنعت انبوه سازی شاهد خواهیم بود که به طور مستقیم بر میزان فروش و عملیات شرکتهای فعال در ایـن صـنعت تأثیر گذار است. علاوه بر این، تحلیل پروژه های در جریان ساخت و آماده تحویل شرکتهای مختلف این گروه نیـز دید خوبی نسبت به آینده شرکتها و روند سودسازی آنهـا ارائـه مـی دهـد. تحریک بخش تقاضا و عرضه با تخصیص اعتبارات ویژه خرید مسکن نیز می تواند نوسانات کوتاه مدت قیمتی سهام این گروه را به همراه داشته باشد.
چرخه بهبود فعالیت صنایع
در بازار سهام تحلیلگران در پی یافتن روابط صنایع مختلف با یکدیگر هستند و درک این مطلب که بهبود و ضعیت بنیادی بک صنعت روی چه صنایع دیگری می تواند اثر بگذارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
بطور مثال در چرخه صنعت خودرو سازی، در صورتی که این صنعت بتواند تعداد فروش خودرو خود را افزایش دهد، فروش قطعات نیز همسو با آن افزایش خواهد یافت، از طرفی صنعت فولاد نیز با تولید بیشتر ورق های فولادی گالوانیزه، از این موضوع منتفع خواهد شد، صنعت لاستیک و تایر، همچنین لیزینگ و روانکارها (روغن موتور)، بیمه از صنایع وابسته بالادستی و پایین دستی صنعت خودرو هستند. یا در مثالی دیگر، در صنعت انبوه سازی، در صورت رونق مسکن و بهبود ساخت وساز، صنایع تولید کننده مصالح ساختمانی و صنعت گچ و سیمان و صنایع فولادی به شدت از این موضوع منتفع خواهند شد. از صنایع دیگر بالادستی و پایین دستی صنعت انبوه سازی می توان به صنعت کاشی و سرامیک، لوله و پلاستیک، لوازم و تجهیزات برقی و ... اشاره کرد.
قسمتی از این مقاله از کتاب " تکنیک های ساده و کاربردی در تحلیل بنیادی " برداشت شده است.