هنگامی که در هر قالب سیستمی وارد بازار می‌شویم باید راهکاری را برای خروج از موقعیت معاملاتی تدوین کنیم. عموما خروج‌ها به دو دسته اصلی و یک دسته کنترلی تقسیم می شوند که در این مقاله هر سه دسته را تشریح میکنیم. دسته‌های اصلی خروج از معاملات، آنهایی هستند که شما با استفاده از یک برنامه ریزی از قبل تعیین شده در دو بُعد قیمت و زمان وضعیت خروج از بازار را مدون می‌کنید. یعنی در هنگام ورود به بازار می‌دانیم که در چه شرایطی و چگونه باید از بازار خارج شویم. این برنامه ریزی هر دو بُعد قیمت و زمان را شامل میشود.
برنامه‌ریزی خروج از بُعد قیمت
برای خروج از بازار ما به طرق مختلف می‌توانیم عمل کنیم. بخشی از سیستم‌ها حد سودی که تعیین می‌کنند در چارچوب سیستمی‌شان میباشد و برخی یک حد سود مشخص و استاتیک تعیین می‌کنند. بگذارید با یک مثال بحث را آغاز کنیم تا هم حد سود استاتیک و هم چارچوب تحلیلی را توضیح دهیم و در نهایت فرق اساسی بین تحلیل کردن و ترید کردن را در بازار به شما نشان دهیم.
در نمودار زیر که مربوط به سهام قند پیرانشهر در بورس تهران است، پس از شکل گیری آرایش مثلث که یک الگوی استراحتی و ادامه دهنده میباشد، شاهد شکست تراکم به بالا در محدوده قیمتی ۴۵۳۵ تومان هستیم. از منظر تکنیکی شکست تراکم به عنوان سیگنال خرید محسوب میشود و از تکنیکال کلاسیک، حداقل تارگتی که برای آن می توانیم متصور شویم ۵۱۹۴ تومان است که معادل قاعده مثلث از نقطه شکست است. در حقیقت شما بر مبنای یک تکنیک شکست تراکم، وارد یک موقعیت معاملاتی شدید و حداقل سود انتظاری را نیز به عنوان حد سود معامله در نظر گرفتید. در صورتی که قیمت مجدد کاهشی شود و به زیر ۳۹۹۹ تومان سقوط کند حد زیان فعال شده و شما را با زیان از بازار خارج میکند. در واقع هنگامی که ما وارد معامله شدیم برای خروج در دو سوی برنامه ریزی کردیم که اگر ۵۱۹۴ تومان شود با ۱۴٪ سود خارج می‌شویم و اگر ۳۹۹۹ تومان شود با ۱۲٪ زیان خارج می‌شویم.
سؤالی که مطرح میباشد این است که در صورت رسیدن قیمت به حد سود و خروج ما از بازار، قیمت کاهش پیدا میکند؟ لزوماً خیر، ممکن است ما بخشی از مسیر رشد را شکار کنیم و کماکان قیمت به مسیر خود ادامه دهد. ما توانستیم در قالب سیستم معاملاتی خود، بخشی از مسیر افزایشی بازار را درک کنیم و بر مبنای آن سود کردیم. اما این بدین مفهوم نیست که سود حاصله ناشی از تمام رشد بازار باشد و بازار پس از آن دیگر صعودی نداشته باشد. اینکه ما در محدوده هدف از بازار خارج شدیم مربوط به سیستم معاملاتی ماست ولی اینکه تا کجا می تواند رشد کند مربوط به تحلیل‌گری است. ما باید درک کنیم که تحلیل چیست و ترید چیست و چه فرقی با هم دارند .
در کتاب‌هایی که در حوزه‌های مختلف تکنیکال در بازار می‌توانید تهیه کنید، گاهی در نگارش کتاب از مدل‌هایی برای حد سود استفاده شده که مخاطب گمان میکند در چارچوب تحلیل‌گری است در حالیکه در بستر معامله‌گری نوشته شده است و همینطور بر عکس! مثلا در شکل گیری آرایش AB = CD و خریدی که در محدوده D انجام می‌دهیم، از منظر معامله‌گری توصیه شده که حد سود نخستین ۶۲٪ اصلاحی بازوی CD باشد. اما بدین مفهوم نیست که تمام حرکت پس از D بازار به اصلاح ۶۲٪ بازوی آخر خلاصه میشود.
مثلاً در شکل زیر که مربوط به سهام شرکت فولاد مبارکه میباشد شاهد شکل گیری آرایش AB = CD می‌باشیم که پس از برگشت قیمت از محدوده D بسیار بیشتر از ۶۲٪ اصلاحی CD حرکت کرده است. اینکه ما در ۶۲٪ اصلاحی خروج کنیم مبحث تریدری است و اینکه تفسیر کنیم پس از شکل گیری این الگو تا چه سطحی می‌تواند رشد کند جنبه تحلیل‌گری است. می‌توانیم نگرش اولیه به حد سود را اصلاح کرده و با توجه به بررسی‌های آماری مثلا محدوده C را به عنوان حد سود بگیریم و یا حتی A را به عنوان حد سود در نظر بگیریم، به شرطی که در بک تست، به این نتیجه برسیم که این تغییرات می‌تواند از نظر عملیاتی به سود سیستم باشد.
در بسیاری از ابزارها و تکنیک هایی که در حوزه تکنیکال وجود دارد، مدل سازی‌ها و اهداف استاتیکی تعریف شده است. مثلاً شکل گیری الگوهایی مثل سر و شانه، مثلث، کنج، پرچم و ... هر یک حد سود کلاسیک خود را دارد. حتی در ساختارهای مدرن همانند امواج الیوت، الگوهای هارمونیک و ... نیز چنین است. بنابراین اهداف مشخص شده در آن قالب‌ها می‌توانند حد سود معامله و بی اعتبار شدن آن الگو می‌تواند حد زیان آن معامله باشد. ما با تعیین دو قیمت در دو سوی الگو، طرحی را برای خروج از بازار در بعد قیمت طراحی میکنیم. هنگامی که تکلیف معامله‌گر در دو سوی نقطه ورود مشخص باشد، آرامش قابل توجهی برای شخص ایجاد میشود که در این معامله یا X٪ سود به دست خواهم آورد و یا با Y٪ زبان خارج میشوم. موقعی که طبق برنامه ریزی قبلی سود و زیان در نظر گرفته شده از ابتدای فعال شدن پوزیشن مشخص باشد خود را برای تاچ هر یک از دو آماده میکنیم بنابراین تا اینجا در بخش طراحی سیستم معاملاتی برای بخش با قیمت خروج آشنا شدیم که از دو سو باید معامله را ببندد؛ یا در مسیر سودسازی با حد سود یا در مسیر تحمل زیان با حد زیان.
در قسمت بعدی این مقاله به موضوع " برنامه‌ریزی خروج از بُعد زمان " می‌پردازیم.
برگرفته از کتاب " استراتژیست " - نوشته نیما آزادی