تحلیل‌گران امواج‌الیوت (یا الیوتیسین‌ها) معتقدند که هر موج منفرد دارای امضا یا ویژگی خاص خود است که معمولاً منعکس‌کننده روانشناسی لحظه است. الیوت اظهار داشت؛ «از آنجایی که انسان تابع رویه‌های ریتمیک است، محاسبات مربوط به فعالیت‌های او را می‌توان با توجیه و قطعیتی که تاکنون دست نیافتنی نیست، در آینده پیش‌بینی کرد».
امواج‌الیوت یک روش فنی پیشرفته‌تر در مقایسه با سایر استراتژی‌های مبتنی بر قیمت است و از نظر ارزش پیش‌بینی، تا حد زیادی بهترین است. معامله‌گرانی که در مورد به دست‌آوردن بینش منحصر به فرد از بازار که می‌تواند به سود تبدیل شود، جدی هستند، باید ساختار بازار را از دیدگاه امواج‌الیوت درک کنند.
در این مقاله سعی کردیم تا برخی از شخصیت‌ها و ویژگی‌های اساسی امواج مختلف در ساختار الیوت را برجسته کنیم تا درک بهتری از نظریه امواج الیوت داشته باشید. (مباحث مطرح شده در این مقاله، در مورد بازار صعودی است و عکس آن نیز برای بازارهای نزولی صادق است.)
مقاله " امواج الیوت " را مطالعه نمایید.
موج 1
موج یک در آغاز به ندرت آشکار است. در طول این موج قیمت‌ها پس از یک روند نزولی طولانی‌مدت شروع به جهش می‌کنند، اخبار بنیادی و اقتصادی در سراسر جهان عمدتا منفی است، تحلیل‌گران فاندامنتال به تجدید‌نظر در برآوردهای سود خود ادامه می‌دهند و اقتصاد قوی به نظر نمی‌رسد. حجم ممکن است با افزایش قیمت‌ها کمی افزایش یابد، اما به اندازه‌ای نیست که بسیاری از تحلیل‌گران فنی را آگاه کند.
اکثر مردم این حرکت صعودی قیمت را ادامه رالی بازار نزولی می‌دانند و بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران موج یک را فرصت خوبی برای شروع یک موقعیت فروش جدید یا اضافه‌کردن به موقعیت‌های فروش موجود خود می‌دانند. به همین دلیل پس از طی نیمی از موج 1، معمولاً این معامله‌گران اقدام به فروش و سیو سود می‌نمایند.
موج یک به طور کلی کمترین موج پیش‌بینی کننده در کل ساختار امواج الیوت است. یعنی واقعاً هیچ راهی وجود ندارد که بدانیم این موج چقدر طول خواهد کشید. با این حال، زمانی که به نوسان قابل توجهی رسیده و قیمت‌ها بار دیگر در جهت نزولی حرکت می‌کنند، به وضوح مشخص می‌شود که موج یک به پایان رسیده است. موج یک به طور کلی به پنج موج کوچکتر تقسیم می‌شود و گاهی اوقات می‌تواند به عنوان یک ساختار مورب پیشرو ظاهر شود.
موج 2
پس از اتمام موج یک، موج بعدی در توالی امواج‌الیوت، موج دو خواهد بود. موج 2 از جنس اصلاح است، اما هرگز نمی‌تواند از نقطه شروع موج یک پایین‌تر رود و به طور معمول اخبار هنوز بد است. همانطور که قیمت‌ها پایین ترین سطح قبلی را دوباره آزمایش می‌کنند، احساسات نزولی به سرعت ایجاد می‌شود و "جمعیت" با غرور به همه یادآوری می کند که بازار نزولی هنوز به شدت تحت فشار است. این موج معمولاً زمانی پایان می‌یابد که درصد قابل توجهی از تغییر قیمتی موج 1 را اصلاح کرده باشد. این موضوع ناشی از ترس سرمایه‌گذارانی است که نگران سود کسب کرده در موج 1 هستند. با این حال، برخی از نشانه‌های مثبت برای کسانی که به دنبال آن هستند ظاهر می‌شود.
در این موج معمولاً حجم معاملات و سرعت به شدت کم می‌شود. این موضوع نشانه‌ی کم بودن فشار فروش است. در نتیجه نمی‌توان موج 2 را ادامه‌ای بر روند نزولی سابق قلمداد کرد. قیمت‌ها معمولاً بیش از ۶۱.۸ درصد از موج یک را اصلاح نمی‌کنند و قیمت‌ها باید در الگوی سه موجی سقوط کنند، یکی از قوانین شکست ناپذیر در تئوری امواج‌الیوت، این است که موج دو نمی‌تواند به زیر شروع موج یک بازگردد.
معامله‌گران آگاه شروع به شناخت این الگو خواهند کرد و شروع به موضع گیری در سمت طولانی بازار خواهند کرد. با این حال، بسیاری از معامله‌گران دیگر همچنان به پوزیشن‌های فروش خود اضافه می‌کنند و نزولی می‌مانند. اخبار پایان موج دو در نوسان پایین اغلب بدبینانه تر از شروع موج یک است. اکثر معامله‌گران به سادگی برای چرخش نهایی در بازار که شروع به افزایش قیمت‌ها کند، آماده نیستند.
موج دو به طور کلی به شکل یک تصحیح زیگزاگ یا یک اصلاح مسطح است. در هر صورت، همان طور که قبلاً ذکر شد، اصلاح نسبتاً عمیق خواهد بود. علاوه بر این، از آنجایی که موج دو یک ساختار اصلاحی است، به عنوان یک الگوی abc متشکل از سه موج توسعه می‌یابد.
موج 3
حالا بیایید به شخصیت موج 3 بپردازیم. رابرت پرچر، صاحب‌نظر برجسته در نظریه امواج الیوت، در مورد موج سه میگوید که این موج "عجایب دیدنی" است. موج سه بیشترین پتانسیل سود را ارائه می دهد زیرا معمولاً بزرگترین و قدرتمندترین موج در ساختار کلی امواج الیوت است (اگرچه برخی تحقیقات نشان می‌دهد که در بازارهای کالا، موج پنج بزرگترین است).
خبرها اکنون مثبت است و تحلیل‌گران بنیادی شروع به افزایش برآوردهای درآمد کرده‌اند. قیمت‌ها به سرعت افزایش می‌یابد، اصلاحات، کوتاه‌مدت و کم‌عمق هستند. هرکسی که به دنبال "وارد شدن به عقب" است احتمالاً قایق را از دست خواهد داد. روانشناسی معامله‌گران در طول موج سه به طور کلی خوش‌بینی رو به رشد است. موج دو تکمیل شد و موج سه شروع به حرکت به سمت بالاتر کرد و محیط اقتصادی نیز بهبود یافته است. اگرچه بسیاری از خرس‌های اولیه همچنان در برابر چشم‌انداز خوش‌بینانه در مراحل اولیه موج سه مقاومت می‌کنند، اما برای اکثر معامله‌گران آشکار می‌شود که جزر و مد تغییر کرده است و بازارها آماده حرکت بالاتر هستند.
با شکستن قله موج یک، قیمت‌ها شروع به شتاب گرفتن به سمت بالا خواهند کرد زیرا معامله‌گران بیشتری احساس صعودی را تشخیص می‌دهند و شروع به گرفتن موقعیت‌های خرید می‌کنند. علاوه بر این، بسیاری از فروشندگانی که حد زیان خود را در موج 2 و در نقطه ابتدایی موج 2 گذاشته بودند، اکنون با قبول شکست و گرفتن معامله معکوس، باعث سوخت بیشتری در افزایش قیمت می‌شوند.
موج سه زمانی برای اقدام سریع است. به این معنا که معامله‌گران باید در سریع‌ترین زمان ممکن از روند عبور کنند تا از حرکات انفجاری که مشخصه موج سه هست، استفاده کنند و آنهایی که منتظر عقب‌نشینی یا اصلاح هستند، معمولاً کل حرکت را از دست می‌دهند. موج سه اغلب 1.618 برابر طول موج یک اندازه گیری شده، از انتهای موج دو خواهد بود. دومین طرح متداول برای موج سه این است که 2.618 برابر طول موج یک اندازه گیری شده از انتهای موج دو باشد.
موج 4
موج چهار معمولاً به وضوح تصحیح کننده است و یک حرکت جانبی قیمت ایجاد می‌کند که اغلب ماهیت طولانی دارد. به طور معمول، موج چهار یک اصلاح سطحی‌تر خواهد بود و اغلب در 38٪ یا 50٪ از موج سه خاتمه می‌یابد. از آنجایی که موج سه اغلب طولانی‌ترین موج در توالی کلی است، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که موج چهار از نظر درصد، نسبت به موج دو تهاجم کمتری داشته باشد.
موج چهار اغلب به عنوان یک موج شناسایی سود شناخته می‌شود. از آنجایی که آن دسته از معامله‌گرانی که در اوایل موج سه به روند پیوستند، بر مقدار سود سالمی نشسته‌اند، بسیاری از این معامله‌گران شروع به نقد‌کردن موقعیت‌ها و قفل‌کردن سود خود خواهند کرد. موج چهار اغلب به شکل مثلث است. با این حال، موج چهار همچنین می‌تواند یک سازند مسطح باشد و گاهی اوقات به صورت یک الگوی زیگزاگ یا ترکیبی از آن شکل می‌گیرد. اغلب وقتی در مورد اینکه در کل چرخه بازار امواج‌الیوت کجا هستید گیج می‌شوید، می‌توانید متوجه شوید که در وسط موج چهار قرار دارید.
در این موج حجم بسیار کمتر از موج سه است و اگر پتانسیل پیشرو برای موج 5 را درک کنید، این نقطه مکان مناسبی برای خرید در پولبک است.
موج 5
موج پنج، پايه آخر در جهت روند غالب امواج الیوت است. در طول موج پنج، اخبار اقتصادی و بنیادی عمدتاً مثبت است و همه خوشبین هستند. متأسفانه، این زمانی است که بسیاری از سرمایه‌گذاران معمولی درست قبل از سقف قیمتی خرید می‌کنند. موج پنج اغلب به عنوان یک موج خرده فروشی در نظر گرفته می شود، زیرا در این زمان است که اکثر سرمایه‌گذاران خرد شروع به هجوم به بازارها می‌کنند.
این زمانی است که حتی مبتدی‌ترین سرمایه‌گذاران نیز احساس می‌کنند که متخصص بازار هستند، زیرا در طول روند صعودی، سودهای قابل‌توجهی به دست می‌آورند یا به دست آورده‌اند. اما این شناخت برای مدت طولانی دوام نخواهد آورد، زیرا یک مرحله اصلاحی بزرگ به دنبال پایان موج پنج خواهد بود که برای بسیاری از آنها باعث از بین رفتن بسیاری از سودهای بدست آمده در طول توالی ضربه می‌شود.
سرعت حرکت قیمت در موج پنج، کمتر از آنچه در موج سه مشاهده می‌شود، خواهد بود. حجم غالبا در موج پنج کمتر از موج سه است و بسیاری از اندیکاتورهای مومنتوم مانند RSI، Stochastics و MACD شروع به نشان دادن واگرایی می کنند (قیمت‌ها به بالاترین حد جدید میرسند اما اندیکاتورها به اوج جدیدی نمی‌رسند). آنچه این سیگنال‌های واگرایی مومنتوم به ما می‌گویند این است که روند صعودی به زودی مسیر خود را معکوس می‌کند.
در پایان یک بازار صعودی بزرگ، خرس‌ها ممکن است به خوبی مورد تمسخر قرار گیرند (به یاد بیاورید که چگونه پیش‌بینی‌ها برای صعود در بازار سهام در سال 2000 دریافت شد). جمله‌ی مشهوری در این باره هست که میگوید: بازار دقیقاً از جایی برمی‌گردد که کسی انتظارش را ندارد!
از نظر میزان مسافتی که موج پنج طی خواهد کرد، پیچیدگی‌های مختص به خودش را دارد. امواج آخرین انرژی‌شان را در این موج تخلیه می‌کنند. اگر امواج اصلاحی 2 و 4 نتوانسته باشند به حد کافی اِعمال نفوذ کنند، انرژی تخلیه نشده شان در این موج اثر می‌گذارد. امواج جنبشی 1 و 3 هم اگر نتوانسته باشند به میزان کافی پیشروی داشته باشند، در این موج باید کار را تمام کنند.
در محاسبه فیبوناچی موج 5، به طور کلی می‌توان گفت که اندازه موج 5، بستگی به گسترش یافتگی درون روند دارد. اینکه اکستنشن در موج 1 رخ داده باشد یا 3 و یا اینکه هنوز رخ نداده باشد، عامل تعیین‌کننده‌ای برای تعیین اندازه موج 5 است.
یکی از رهنمودهای اصل امواج الیوت این است که در میان امواج جنبشی 1،3 یا 5، یک موج گسترش یافته وجود خواهد داشت که کمی بزرگتر از دو موج دیگر است و به صورت اکستنشن (Extension) ظاهر می‌شوند. موج گسترش یافته معمولاً بلندتر از 2 موج دیگر است و آن 2 موج دیگر، اندازه‌ای برابر دارند. معمولاً در بازارهای مالی بورس و فارکس، اکستنشن در موج 3 و در بازارهای کالایی اکستنشن در موج 5 ایجاد می‌شود.
نمودار زیر نشان‌دهنده‌ی اکستنشن در موج 3 است:
موج A
تشخیص اصلاحات معمولا سخت‌تر از حرکات ضربه‌ای است. در موج A اخبار اساسی معمولاً هنوز مثبت است و اکثر تحلیل‌گران این افت را اصلاحی در بازار صعودی فعال می‌دانند. در نتیجه، بسیاری از معامله‌گران با کاهش میانگین به موقعیت‌های خود اضافه می‌کنند، زیرا انتظار آنها این است که قیمت‌ها در آینده نزدیک افزایش یابد. برخی از شاخص‌های فنی نیز که موج A را همراهی می‌کنند شامل افزایش حجم، افزایش نوسانات ضمنی در بازارهای اختیار معامله و بازارهای آتی همراه است.
موج A از نظر ساختار و شخصیت تا حدودی شبیه موج یک است. در طول هر دوی این پیشرفت‌های موج، شرکت‌کنندگان بازار به‌طور عمده در یک سمت بازار یا در سمت دیگر بسته به جهت روند بزرگتر قرار می‌گیرند. با این حال، درست مانند موج یک، برخی از معامله‌گران با تجربه شروع به تشخیص وضعیت بازار اشباع خرید در طول موج پنج و نوشته‌های روی دیوار که توسط موج A ارائه می‌شود، می‌کنند و این معامله‌گران آماده برگشت بالقوه شده‌اند.
موج A اغلب یک حرکت تیز است و ممکن است به دو دسته پنج موج یا سه موج تقسیم شود. در صورتی که این یک امر پنج موجی باشد، می‌توان انتظار داشت که کل اصلاح به احتمال زیاد یک شکل زیگزاگی باشد. از سوی دیگر، اگر موج A به عنوان یک ساختار سه موجی تقسیم شود، احتمال بیشتری وجود دارد که کل ساختار اصلاحی ABC یک الگوی مسطح باشد.
موج B
حال بیایید به شخصیت موج B در ساختار امواج الیوت بپردازیم. در این موج قیمت‌ها معکوس می‌شوند، که بسیاری آن را به‌عنوان از سرگیری بازار صعودی که مدت‌هاست از بین رفته می‌دانند. موج B اغلب به عنوان یک دام گاو نر در نظر گرفته می‌شود زیرا بسیاری از معامله‌گران بر این باورند که روند موجود هنوز زنده است.
حجم در طول موج B باید کمتر از موج A باشد. بسیاری از معامله‌گران در طول حرکت قیمت موج B در موقعیت های خود به دام می‌افتند، به این معنی که این معامله‌گران یا وارد موقعیت‌های خرید جدید می شوند یا در بدترین زمان به موقعیت‌های خرید موجود خود اضافه می‌کنند. موج B اغلب یک اصلاح نسبتا عمیق است و موج A را با 50٪، 61٪ یا 78٪ اصلاح می‌کند. بخش فرعی درون خود موج B اغلب به صورت یک الگوی زیگزاگ دیده می‌شود، اما گاهی اوقات به صورت یک مثلث نیز تشکیل می‌شود.
موج C
پس از اتمام موج B، موج C آغاز می‌شود و این موج پایه نهایی را در کل ساختار اصلاحی و همچنین کل ساختار امواج الیوت را نشان می‌دهد. در مراحل اولیه موج C، بسیاری از معامله‌گران هنوز در بازار صعودی هستند و معتقدند که عقب‌نشینی موقتی است، که در نهایت در جهت روند بزرگتر معکوس خواهد شد. هنگامی که موج C از نقطه شروع موج B پایین‌تر می‌رود، آن رویداد نقطه عطفی را رقم می‌زند که در آن معامله‌گران بیشتری متقاعد می شوند که روند صعودی واقعاً به پایان رسیده و بازار نزولی کاملاً ریشه‌دار شده است.
در این مرحله حجم افزایش می‌یابد، موج C بسیاری از ویژگی‌های مشابه موج سه را دارد. هر دو موج C و موج 3 تمایل به امواج نسبتا طولانی دارند و می توانند از نقطه نظر تکانه بسیار قدرتمند باشند. موج C اغلب معادل طول موج A است. رایج ترین رابطه بعدی برای موج C مسافتی معادل 1.27 برابر طول موج A است. پس از آن رابطه منطقه محتمل بعدی برای خاتمه موج C وقتی است که مسافت 1.61 برابر طول موج A را طی کرده باشد.
مانند موج پنج، اغلب شاهد شکل‌گیری الگوهای واگرایی در نقطه پایانی موج C خواهیم بود. به این معنی که قیمت با بسیاری از اندیکاتورهای مومنتوم متفاوت واگرا می‌شود، که نشان دهنده یک حرکت تضعیف قیمت است که آماده بازگشت است.
در این مقاله ما سعی کردیم، برخی از شخصیت‌ها و ویژگی‌های اساسی امواج مختلف در ساختار امواج الیوت را برجسته کنیم و یک پایه محکم خوب برای درک نظریه امواج الیوت ارائه کنیم. با این حال، چیزهای بیشتری برای یادگیری در مورد نحوه استفاده سودآور از امواج الیوت وجود دارد تا شما را تشویق کند تا آنجایی که می‌توانید درباره این شکل از تحلیل تکنیکال بیاموزید، زیرا بسیار به سودآوری شما در بازارهای مالی کمک خواهد کرد.
منبع: وب‌سایت‌های forex training group, Elliott wave principle – Wikipedia, Elliott Wave International, Elliott Wave Technician