حراج پیوسته چیست؟
حراج پیوسته در بورس و یا فرابورس یعنی به محض اینکه قیمت خریدار با قیمت فروشنده تطبیق پیدا کند، معامله انجام می‌شود. در حراج پیوسته زمانیکه معامله‌گران سفارش خود را ثبت می‌کنند، به محض اینکه با قیمت مدنظرشان، فروشنده‌ای وجود داشته باشد، معامله صورت می‌گیرد. بنابراین می‌توان گفت زمان شروع داد و ستد به حراج پیوسته معروف است. زمانی که معامله بین فروشنده و خریدار صورت می‌گیرد، بیانگر این است که قیمت پیشنهادی، قیمت توافقی دو طرف می‌باشد. به این نکته توجه کنید که قیمت در حراج پیوسته با توجه به حراج ناپیوسته تعیین می‌شود و قیمت این حراج نیز کاملاً قانونی و مطابق با قیمت‌های روز است.
حراج ناپیوسته چیست؟
حراج ناپیوسته یا حراج تک نرخی که معمولاً به مدت زمان ۳۰ دقیقه می‌باشد، بعد از ثبت همه سفارش‌ها آغاز می‌گردد؛ همچنین نوسانات قیمت مطابق با قوانین حراج ناپیوسته اعمال شده است. قیمت‌ها در حراج ناپیوسته باید مطابق با قیمت نظری گشایش (TOP) باشد. توجه کنید که در این بازه زمانی هیچ معامله‌ای صورت نخواهد گرفت و سهم در مرحله سفارش‌گیری قرار می‌گیرد و پس از آن، زمانی که قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت پیشنهادی فروشنده یکی شد، معامله صورت می‌گیرد. در مدت زمان حراج ناپیوسته، امکان ورود، تغییر یا حذف سفارش وجود دارد؛ اما در این مدت زمان معامله‌ای انجام نمی‌شود. قیمتی که در آن خریدار و فروشنده با یکدیگر به توافق می‌رسند را با لفظ قیمت نظری گشایش می‌شناسند و این قیمت در مبادلات منجر به رضایت دو طرف معادله می‌شود؛ چرا که به رقم پیشنهادی هر دو نزدیک است.
نمادهای معاملاتی شرکت‌های مختلف معمولاً به چند دلیل در مرحله حراج ناپیوسته قرار می‌گیرد:
1) برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
در صورتی که مجمع عمومی عادی سالیانه با هدف تصویب صورت‌های مالی یا تقسیم سود برگزار شود، نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود. زمانی که مجمع عمومی عادی سالیانه با هدفی به غیر از تصویب صورت‌های مالی یا تقسیم سود نقدی برگزار گردد، بازگشایی نماد معاملاتی به صورت حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان انجام می‌گیرد.
2) برگزاری مجمع عادی به طور فوق‌العاده
در برخی مواقع که هدف از برگزاری مجمع عمومی به طور فوق‌العاده، افزایش و یا کاهش سرمایه باشد، بازگشایی نماد مورد نظر به صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان انجام می‌گیرد. در صورتی که مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده با هدفی به غیر از افزایش سرمایه صورت گیرد، بازگشایی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان را شاهد خواهیم بود.
3) افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب
اگر شرکت‌های ثبت شده در سازمان اقدام به افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف نمایند، سبب می‌گردد بازگشایی نماد معاملاتی مورد نظر با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت گیرد. در صورتی که اقدام به افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب کنند، نماد مورد نظر با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام خواهد گرفت.
4) قانون نوسان 50 درصد
طبق ماده 17 مکرر 1 دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، در صورتی که قیمت پایانی سهم طی 15 روز معاملاتی متوالی، در دامنه عادی نوسان قیمت (5- درصد تا 5+ درصد) بیش از 50 درصد افزایش یا کاهش داشته باشد، سازمان بورس موظف است، در اولین زمان ممکن از لحاظ فنی، نماد معاملاتی را متوقف کند (توقف 50 درصد در بورس) و از ناشر، درخواست برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی نماید. نماد معاملاتی حداکثر 2 روز کاری پس از توقف نماد معاملاتی با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. در قانون نوسان 50 درصد، بازگشایی نماد معاملاتی از طریق حراج ناپیوسته 30 دقیقه‌ای با اعمال یک مرحله پیش گشایش، شروع و پس از این مرحله، معاملات از طریق حراج پیوسته در زمان باقیمانده تا پایان جلسه معاملاتی و در دامنه نوسان مجاز روزانه قیمت انجام می‌شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.
5) گره معاملاتی
در صورتی که نماد معاملاتی شرکتی مشمول گره معاملاتی شود، در ابتدای روز معاملاتی بعد، نماد مورد نظر با حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.
6) معاملاتی که مشکوک به استفاده از اطلاعات نهانی یا دست‌کاری قیمت هستند
در صورتی که معاملات نماد یک شرکت مشکوک به دست‌کاری قیمت و یا استفاده از اطلاعات نهانی باشد، سازمان بورس علاوه بر اطلاع‌رسانی به عموم مردم، نماد معاملاتی شرکت مورد نظر را متوقف می‌کند. بازگشایی نماد معاملاتی مورد نظر بعد از بررسی‌های لازم، با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان انجام خواهد شد.
ادامه این مقاله را در " قسمت دوم حراج پیوسته و ناپیوسته " مطالعه کنید.