ممکن است گاهی برخی از نمادهای بورسی مشمول فرایند تعلیق و یا وارد لیست معاملات تحت احتیاط سازمان بورس شوند. اما منظور از "فرایند تعلیق" و یا "لیست معاملات تحت احتیاط" چیست؟ در این مقاله قصد داریم به توضیح این مفاهیم و دلایلی که شرکت‌ها را مشمول این فرایند می‌کند بپردازیم. ماده 38 و 39 مکرر دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار بیان می‌دارد که عدم رعایت حداقل 3 مورد از الزامات این دستورالعمل سبب می‌گردد که یک نماد معاملاتی در بازار بورس دوم وارد فرآیند تعلیق شود.
1) سرمایه ثبت شده
2) نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها
3) مثبت بودن جریان خالص وجه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیات طی دو سال مالی اخیر
4) تعداد سهامداران
5) داشتن حداقل یک بازارگردان
6) درصد سهام شناور آزاد
همچنین اگر شرکتی بیش از نصف سرمایه خود را از دست بدهد مشمول ماده 141 قانون تجارت می‌شود که در نتیجه فرآیند تعلیق را در پی دارد. شرکت‌هایی که صورت‌های مالی دوره‌ای و گزارش‌های مربوطه را در سامانه کدال به موقع منتشر نمی‌کنند نیز مشمول فرآیند تعلیق می‌شوند. سازمان بورس وظیفه دارد موارد ذکر شده در بالا را برای تمامی نمادها در مقاطع سه ماهه تیر، مهر، دی و فروردین بررسی کند و همچنین حداکثر تا پایان هر هفته مستندات ارسال شده از سوی شرکت‌های بورسی را بررسی و در صورت داشتن شرایط خروج از تعلیق آن را از فرآیند خارج می کنند. سازمان بورس حداکثر 9 ماه به شرکت‌ها فرصت می‌دهد تا با توجه به دلیل تعلیق نماد، برای خروج از تعلیق اقدام نمایند.
منظور از فرایند تعلیق چیست؟
در ابتدا باید بدانید "فرایند تعلیق" با "تعلیق" متفاوت است. فرایند تعلیق از زمان عدم رعایت الزامات ذکر شده در بالا برای یک نماد شروع می‌شود که در طی آن شرکت بورسی فرصت دارد حداقل الزامات تعیین شده را رعایت کند در غیر این صورت نماد تعلیق و متوقف می‌گردد. دقت کنید که در طول فرآیند تعلیق، معاملات نماد بصورت عادی صورت می‌گیرد. لیست نمادهای مشمول فرایند تعلیق و تحت احتیاط هر روز توسط سایت بورس به نشانی Tse.ir منتشر می‌شود.
شرکت‌های مشمول تحت احتیاط یعنی چه؟
منظور شرکت‌هایی است که مشمول بندهای ب و ج ماده ۱۹ مکرر ۱ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران شده‌اند. سازمان بورس قبل از آنکه یک شرکت را به حالت "تعلیق" در بیاورد آخرین مهلت را به سهامدارانش می‌دهد تا سهام خود را نقد کنند. در واقع شرکت‌هایی که زمان تعلیق آن‌ها بسیار نزدیک است در فهرست "معامله تحت احتیاط" سازمان بورس قرار دارند. به چنین معاملاتی معامله تحت احتیاط گفته می شود.
نکته: شرکت‌هایی که در لیست معامله تحت احتیاط قرار دارند الزاما تعلیق نمی‌شوند و ممکن است وضعیت شرکت تغییرات مثبت داشته باشد ولی در هر صورت یک سرمایه‌گذار باید بداند خرید سهام این شرکت‌ها ریسک بالایی دارد. لازم به ذکر است در برخی مواقع ممکن است نماد معاملاتی اصلا باز نشود و برای اخراج از بورس بررسی گردد.
زمان بازگشایی نمادهای تعلیق شده
هر زمان شرکت‌ها دلایل تعلیق شدن را مرتفع سازند نماد از تعلیق خارج می‌شود.
از کجا بفهمیم یک شرکت مشمول فرایند تعلیق شده است؟
در سایت TSETMC در قسمت جستجوی نماد، نماد مورد نظر خود را وارد کنید تا صفحه مربوط به آن باز شود. اگر شرکت مشمول فرایند تعلیق باشد دقیقاً در کنار نام شرکت یک علامت مثلثی شکل مانند تصویر زیر می‌بینید.
چنانچه بر روی مثلث کلیک کنید متوجه دلیل آن خواهید شد. (همانند شکل زیر)
جمع‌بندی
در پایان این سوال مطرح می‌شود که آیا باید از سهام "تحت احتیاط" یا "تعلیق" بترسیم؟ باید گفت سهامداران یک شرکت نباید به محض اینکه متوجه شدند یک نماد معاملاتی مشمول فرایند تعلیق شده است به هر قیمتی بخواهند سهام خود را بفروشند؛ زیرا تحت احتیاط بودن و مشمول فرآیند تعلیق به سودده و یا زیان‌ده بودن سهام آن شرکت مرتبط نمی‌باشد بلکه ارائه ندادن به موقع اطلاعات مربوط به شفاف‌سازی و خیلی از دلایل دیگر در این موضوع دخیل هستند و در بسیاری از موارد شرکت‌ها با ارائه الزامات به سرعت به حالت عادی خود بر می‌گردند.
با همه این تفاسیر موقع خرید یک سهم دقت کنید که نماد در چه وضعیتی قرار دارد سپس تصمیم به خرید بگیرید. ولی اگر سهامدار شرکتی هستید که دچار این وضعیت شده است عجولانه تصمیم نگیرید و وضعیت شرکت را پیگیری کنید سپس با تامل و در صورت صلاحدید اقدام به فروش سهام خود نمایید.