در بحث سرمایهگذاری در بورس همیشه این سوال در بین عموم وجود دارد که آیا بازار سرمایه مکان مناسبی برای سرمایهگذاری است یا خیر؟ بسیاری از افراد صاحب سرمایه به دلیل ویژگی ذاتی ریسک گریزی ترجیح میدهند سرمایه خود را در جاهایی با کمترین ریسک و با بازده بسیار پایین نگهداری کنند. در این مطلب به بررسی بورس اوراق بهادار تهران از دیدگاه سرمایهگذاران (نه از دیدگاه شرکتهای پذیرفته شده) میپردازیم. موارد زیر میتواند به عنوان مزایا و در برخی موارد محدودیتهای سرمایهگذاری در بورس، در مقایسه با سایر گزینههای سرمایهگذاری مطرح شود:
1- ارتباط بازده و ریسک
ریسک و بازده دارای یک رابطه مستقیم و تنگاتنگ میباشند. معمولا بازده بیشتر در شرایط پذیرش ریسک بالاتر رخ میدهد. بسیاری از افراد، بازدهی پایین برخی گزینههای مطمئن سرمایهگذاری نظیر سپردههای بانکی را که در اثر تورم باعث کاهش ارزش سرمایه واقعیشان میشود، نمیپسندند و سعی میکنند با پذیرش ریسک بیشتر بازدههای بزرگتری را جستجو کنند. سرمایهگذاری در بورس گزینه پر ریسکتری نسبت به سپردهگذاری بانکی است که در صورت عمل هوشمندانه میتواند به بازدههایی بسیار فراتر از نرخهای سپردههای بانکی بیانجامد. به صورت خلاصه کسب بازدهی قابل توجه بدون تحمل ریسک متناسب امکان پذیر نیست و در صورت وجود چنین بازدههایی باید در استمرار و تداوم آن به طور اساسی شک کرد.
مقایسه بازار بورس با سایر بازارها
مقایسه بین بازار بورس با سایر بازارهای موازی از لحاظ بازده و ریسک در بازه زمانی ۱۳۷۹ تا ۱۳۹7
2- تنوع در گزینههای سرمایهگذاری
در حال حاضر در بورس و فرابورس ایران با توجه به مجموع تعداد شرکتهای پذیرفته شده و اوراق خاص نظیر اوراق مشارکت، اوراق تبعی و غیره بالغ بر 700 گزینه سرمایهگذاری وجود دارد. خرید و فروش این تعداد اوراق بهادار با ویژگیهای متفاوت هر کدام و ریسک و بازده متفاوت، طیف وسیعی از گزینههای سرمایهگذاری را در اختیار سرمایهگذاران قرار میدهد.
3- نقدشوندگی
سرمایهگذاران به سادگی و به صورت اینترنتی و از سراسر دنیا میتوانند با فروش سهمهای خریداری شده به سرمایه خود دست یابند. از این جهت سرمایهگذاری در بورس مزایای بسیاری نسبت به سرمایهگذاری در مسکن، خودرو و … ایجاد میکند.
4- شفافیت
قیمتها در بورس تهران به صورت روزانه و رسمی از طریق نرمافزارها و وب سایتهای مربوطه در اختیار همگان قرار میگیرد و همه سرمایهگذاران میتوانند به سادگی به قیمت و سایر اطلاعات شرکتها نظیر گزارش وضعیت مالی و سود آنها دسترسی پیدا کنند. به دلیل اینکه این بازار مبنای رقابت بین سرمایهگذاران بر پایه اطلاعات است بنابراین سعی میشود جهت رعایت کارایی اطلاعاتی، اطلاعات به سرعت در دسترس همگان قرار گیرد.
5- امکان سرمایهگذاری با سرمایههای خرد
در بیشتر موارد افراد به دلیل اینکه سرمایه مناسبی در اختیار ندارند نمیتوانند افکار و اندیشههای اقتصادی خود را به مرحله ظهور برسانند. به عبارت دیگر آغاز یک فعالیت اقتصادی مناسب، نیاز به سرمایه نسبتاً زیادی دارد، ولی در بورس به دلیل اینکه مبلغی به عنوان حداقل سرمایه برای سرمایهگذاری در نظر گرفته نمیشود، افراد میتوانند با هر میزان از سرمایه فعالیت خود را در این بازارها آغاز کنند. البته لازم به ذکر هست که برای خرید سهام در حالت عادی به اندازه حداقل 500 هزار تومان نیاز است، همچنین برای خرید سهام شرکتهای تازه پذیرفتهشده در بورس (عرضه اولیه) به سرمایه چندانی بدلیل شرایط عرضه اولیه نیاز نیست و میتوان با حداقل مبلغ هم سرمایهگذاری کرد.
6- مشارکت در امور شرکت
به لحاظ قانونی سهامداران مالک شرکتها شناخته میشوند. لذا مدیران نیز به عنوان نماینده سهامداران باید در مقابل آنان پاسخگو باشند.
7- افزایش آگاهی و روحیه اقتصادی افراد
افراد با ورود به بازارهای سرمایه به دنبال یادگیری تکنیکها، روشها، پیگیری اخبار و مطالب جدید جهت بهرهگیری بهتر در تحلیلهای خود برمیآیند و با یادگیری بیشتر، در مسیر آگاهی و بروزرسانی اطلاعات خود قرار میگیرند. از سوی دیگر فعالین در بازار سرمایه سعی میکنند به سرعت اخبار و اطلاعات موجود در جهت بهرهگیری بهتر از آن را جویا شوند.
8- بسترهای قانونی
سرمایهگذاری در بورس از طرف قانونگذاران و مقامات دولتها حمایت میشود. بورس در ایران به دلیل سابقه طولانی به تدریج از ساختار، قوانین و دستورالعملهای اجرایی و حقوقی بسیار مناسبی برخوردار گردیده است و سرمایهگذاران میتوانند با اطمینان و احساس امنیت از وجود ارکان و محیط قانونی در این زمینه، سرمایهگذاری خود را انجام دهند.
9- کمک به توسعه اقتصادی کشور
معمولا بورس هر کشور به عنوان عمدهترین شاخصهای رشد اقتصادی کشورها، دماسنج اقتصادی کشور مطرح میشود. همه کشورهای پیشرفته دنیا، حداقل از یک بورس فعال و قوی برخوردارند. مشارکت بیشتر افراد جامعه در سهامداری و سرمایهگذاری از اهداف کشورها، دولتها و شرکتها میباشد که طریق اختصاص سهمهای ترجیحی به کارکنان و یا اختصاص سهام به جای پاداشهای نقدی، آن را عملی میکنند. افزایش سرمایهگذاری افراد در بازارهای سرمایه علاوه بر مزیتهای فردی میتواند باعث جمع آوری نقدینگی از دست مردم و جلوگیری از افزایش تورم شود.