در بازار سهام به دو دلیل ممکن است توجه شما به سهم جلب شود. نخست، در صنعتی که شرکت مدنظر شما زیر مجموعه آن است اتفاق خاصی رخ می دهد. مثلا در صنعت لاستیک تعرفه واردات تایر چینی افزایش می یابد که منجر به کاهش واردات این محصول شده و در نهایت به نفع شرکت های تولید کننده لاستیک داخلی است. از طرفی شما به دنبال این موضوع هستید که از 4-5 شرکت موجود در بازار سهام در زمینه تولید تایر، کدام شرکت برتر است که سهامش را خرید نمایید. (به این رویکرد، تحلیل بالا به پایین می گویند)
دوم اینکه ممکن است عواملی موجب شوند که توجه سرمایه گذاران مستقیماً به یک شرکت جلب شود. مثلاً محصول جدیدی به نام انتقال وجـه با اپلیکیشن توسط شرکت آسان پرداخت (آپ) به بازار معرفی می شود. این خدمت جدید از سوی "آپ" می تواند درآمد شرکت را از طریق دریافت کارمزد بیشتر، رشد دهد که طبیعتاً ایـن رشـد درآمـد منجر به توجه سرمایه گذاران به این سهم می شود. پس از بررسی وضعیت صنعت ایـن شرکت (آپ) در بازار، به خرید سهم در صورت ارزندگی اقدام می کنند. به این رویکرد، تحلیل پایین به بالا می گویند.
شما در بازار قطعاً با هر دو رویکرد مواجه و با استفاده از آن به معاملـه خواهید پرداخت.
پنج منبع مورد استفاده در تحلیل بنیادی
در تحلیل بنیادی منابع زیادی در خصوص کسب اطلاعات مرتبط با شرکت و تحلیل آن وجود دارد:
✓ صورتهای مالی و گزارش های مالی شرکت مدنظر
✓ بازارهای جهانی و داخلی محصولات و مواد اولیه (از نظر قیمت خرید وفروش)
✓ مطالعه تحلیل سایر تحلیلگران در خصوص شرکت
✓ صورتهای مالی و گزارش ها مالی شرکتهای مشابه و ذینفع
✓ سایتها و آمارهای جهانی و داخلی معتبر
به یاد داشته باشید که هدف شما از تحلیل بنیادی این است که متوجه شوید آیا سهم ازنظر بنیادی برای خرید ارزشمند است یا خیر. برای این امر شما سه مرحله اصلی پیش روی خود دارید:
شما در ابتدا باید شرکت را بشناسید، به این معنی که شرکت کجاست؟ چه محصولی تولید می کند و کجا می فروشد و چگونه می فروشد؟ مواد اولیه برای تولیدات شرکت چیست و از کجا تهیه و با چه قیمتی آنها را فراهم می نماید؟ و سؤالاتی از این قبیل. در مرحله بعد باید عملکرد شرکت را از نظر سود و زیانی پیش بینی کنید. یعنی اینکه چه مقدار محصول می فروشد و با چه نرخی به فروش می رساند؟ مواد اولیه چقدر می خرد و با چه نرخی خریداری می نماید؟ شرکت در کنترل هزینه ها چگونه عمل می کند و ... .
در این بخش شما باید قادر باشید تا تخمین بزنید که شرکت در پایان سال (یا در آینده) چه میزان سود محقق خواهد نمود. در انتها با توجه به پیش بینی عملکرد سود و زیانی در مرحلـه قبـل به محاسبه ارزش واقعی شرکت خواهید پرداخت. در این مرحلـه بـه این سؤال پاسخ خواهید داد که سهم چه میزان ارزشمند است و آیا قیمت فعلی بازار مناسب خرید میباشد یا خیر؟
شاید برایتان سؤال پیش بیاید که چرا بایـد سـود شـرکت هـا را برآورد نماییم؟
در پاسخ باید بگوییم که قیمت سهام شرکتها چند ماه قبـل از تغییرات واقعی سود شرکتها به آنها عکس العمل نشان می دهد. مثلاً اگـر امـروز قیمت فروش محصول الف در شرکت X افزایش یابد و طبیعتاً سود شرکت را افزایش دهد، بازار سریعاً به این افزایش قیمت عکس العمل نشان می دهد و منتظر آینده نخواهد بود تا شرکت رسماً اعلام نماید که سود آن افزایش یافتـه است. برای اثبات این موضوع به تصاویر زیر با دقت نگاه کنید:
شاید در بالا از خودتان سؤال نمایید که دلیل رشـد و افت در شاخص کل بورس (نمودار بالا) طی سال های مختلف چـه بـوده است؟ در پاسخ باید بگوییم که این نوسانات شاخص وابسته به سودآوری شرکت ها بوده است. زمانی که بازار تحلیل می کرد که سود شرکتها قرار است افزایش پیدا کند رشد، و زمانی که بازار تحلیل کاهش سود داشته است، شاخص با افـت هـمـراه بوده است. افت شاخص به معنی کاهش میانگین بازدهی سهام شرکتها به خصوص شرکتهای بزرگ تر در بورس است.
نمودار زیر که مجموع سودآوری شرکتهای بورسی است را بـا نمـودار شاخص کل مقایسه نمایید:
با توجه به نمودار بالا، معمولا سال هایی که سود خالص شرکت با رشد مواجه شده است، شاخص کل بورس یک سال یا چند ماه زودتر به آن عکس العمل نشان داده است و این موضوع در خصوص افت سود خالص شرکت ها نیز مصداق دارد.
برگرفته از کتاب " تکنیک های ساده و کاربردی در تحلیل بنیادی " - نوشته علی محمد مرادی