همه ما می‌دانیم که کارشناسان مالی مزایای تنوع در سبد سهام را بارها بیان کرده‌اند. یک سبد سهام شخصی باید متنوع باشد تا از ریسک داشتن تنها یک سهام یا فقط سهامی که از یک صنعت خاص هستند، بکاهد. با این حال ممکن است برخی از سرمایه‌گذاران بیش از حد این متنوع‌سازی را انجام دهند. زیاده‌روی در تنوع می‌تواند منجر به افزایش ریسک و بازده کمتر شود. در این مقاله به چگونگی حفظ تعادل مناسب جهت متنوع‌سازی سبد سهام پرداختیم.
سبد سهام با تنوع بیش از حد به چه معناست؟
بسیاری از مشاوران مالی به مشتریان خود توصیه می‌کنند که فقط در یک نوع دارایی سرمایه‌گذاری نکنند. به زبان ساده، "همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید". به عنوان مثال شما حتماً از مشاوران مالی شنیده‌اید که از شما می‌خواهند که فقط در املاک و مستغلات سرمایه‌گذاری نکنید و در بخش یا نوع دیگری از شرکت‌ها مانند داروسازی یا فناوری نیز سرمایه‌گذاری نمایید. ممکن است مشاور مالی شما درست گفته باشد زیرا تنوع در سرمایه‌گذاری باعث کاهش خطر زیان می‌شود، اما تا زمانی که منجر به تنوع بیش از حد نشود.
سبد سهامهای بسیار متنوع، همان‌طور که توسط "پیتر لینچ" توضیح داده شده است، زمانی اتفاق می‌افتد که شما در دارایی‌های زیادی سرمایه‌گذاری کرده‌اید و ریسک بالاتری را در سبد سهام خود بوجود آورده‌اید. این بدان معناست که با افزودن دارایی‌های زیاد به سبد سهام خود، نکات مثبت و سود برخی از سرمایه‌گذاری‌ها را با نکات منفی و زیان شرکت‌های دیگر از بین برده‌اید. بسیاری از مشکلات با تنوع بیش از حد در سبد سهام ایجاد می‌شود.
منظور از تنوع در سبد سهام چیست؟
وقتی در مورد تنوع در سبد سهام صحبت می‌کنیم، به تلاش سرمایه‌گذار برای کاهش مواجهه با ریسک در یک سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مختلف یا حتی کشورها اشاره داریم. اکثر متخصصان سرمایه‌گذاری معتقدند که اگرچه تنوع تضمینی در برابر زیان نکردن نیست، اما می‌تواند اتخاذ یک استراتژی محتاطانه در جهت اهداف مالی بلند مدت باشد. به عبارت ساده‌تر، با گسترش سرمایه‌گذاری‌های خود در بخش‌های مختلف با همبستگی کم با یکدیگر، نوسان قیمت را در سبد سهام خود کاهش می‌دهید. این امر به این دلیل است که شرکت‌های مختلف همزمان و یا با سرعت یکسان دچار افت و خیز در قیمت نمی‌شوند. زیرا برخی از سهام با شرایط سختی روبرو می‌شوند و برخی دیگر ممکن است در حال پیشرفت باشند. این کار سبب خواهد شد، عملکرد کلی سبد سهام ثابت باشد.
با این اوصاف، مهم است که به خاطر داشته باشید که هر چقدر هم که سبد سهام شما متنوع باشد، ریسک شما هرگز قابل حذف نیست. شما می‌توانید ریسک مربوط به یک سهام را کاهش دهید (چیزی که تحلیل‌گران آن را ریسک غیرسیستماتیک می‌نامند)، اما خطرات ذاتی بازار (ریسک سیستماتیک) وجود دارد که تقریباً بر هر سهم تاثیرگذار است و هیچ تنوع‌بخشی نمی‌تواند مانع از آن شود.
تنوع واقعی
با توجه به مطالب گفته شده می‌توان گفت که بطور مثال داشتن 20 سهم در سبد سهام معادل تنوع مطلوب نیست. توجه کنید که باید سهام متفاوتی را بخرید چه از نظر اندازه شرکت، صنعت، بخش، کشور و غیره. بطور مثال سرمایه‌گذاری در صنایع و بخش‌های مختلف صندوق‌های متوازن نسبت به صندوق‌های متقابل خاص برای هر حوزه، حفاظت از ریسک بهتر را ارائه می دهند. اکثر سرمایه گذاران نتایج ضعیف تنوع بیش از حد را تجربه کرده‌اند. به عنوان مثال صندوق‌های متقابل متنوع، صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های شاخص حقوق صاحبان سهام،ETF ها و غیره بیش از حد متنوع هستند، بنابراین توانایی تمرکز بر کیفیت به جای کمیت را ندارند.
5 خطر تنوع بیش از حد در سبد سهام
1) تنوع بیش از حد در سبد سهام شما را گیج می‌کند
برای اینکه بتوانید از سرمایه‌گذاری‌های خود بیشترین بهره را ببرید، لازم است گزارش‌های سه ماهه و سالانه سهام خود را دنبال کنید. همچنین شرکت‌ها اغلب اعلان‌های شرکتی ارائه می‌دهند که می‌تواند در رابطه با سرمایه‌گذاری باشد. با توجه به شغل، خانواده و بسیاری از کارهایی که در طول روز باید انجام دهید، نظارت بر به عنوان مثال50 سهام مختلف بسیار دشوار است.
2) انتخاب نامناسب سرمایه‌گذاری
اکثر سرمایه‌گذاران که بیش از حد به سبد سهام خود تنوع می‌دهند از سرمایه‌گذاری‌هایی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک استفاده می‌کنند. وجوه متقابل معامله شده عموماً تمایل دارند به جای افزودن ارزش به سرمایه‌گذاری، بر معاملات کوتاه مدت تمرکز کنند. این وجوه معمولاً در بلندمدت ضعیف عمل خواهند کرد.
3) تنوع بیش از حد در سبد کارها را پیچیده می‌کند
این مهم است که بدانید در چه چیزی سرمایه‌گذاری و کجا سرمایه‌گذاری می‌کنید. افزودن دارایی‌های بیش از حد به مجموعه خود و ندانستن آنچه در آنها وجود دارد می‌تواند فاجعه‌بار باشد. مهم این است که مسئول سهام خود باشید و چرخ را در دستان خود بگیرید.
4) بازده کم سرمایه‌گذاری
یکی از آشکارترین خطرات ناشی از تنوع بیش از حد در سبد، دریافت بازده اندک سرمایه‌گذاری است. این سناریو را تصور کنید؛ اگر صاحب 5 سهم هستید، سبد سهام شما دارای ریسک‌های بالایی است، اما احتمال بازدهی خوبی نیز دارد. اما اگر 100 سهام دارید، ریسک سبد سهام شما به طور قطعی پایین است، اما نرخ بازده مورد انتظار شما نیز پایین خواهد بود.
5) تنوع بیش از حد سبد سهام به دلیل همبستگی اشتباه
در حالی که تنوع وجود دارد، اکثر سرمایه‌گذاران فقط به ارقام ثابت همبستگی نگاه می‌کنند. این امکان وجود دارد که دو اوراق بهادار در یک دوره معین به شدت با هم ارتباط داشته باشند و در زمان‌های دیگر کاملاً بی‌ارتباط باشند.
سخن آخر
به گفته وارن بافت "تنوع گسترده تنها زمانی اتفاق می‌افتد که سرمایه‌گذاران متوجه نیستند، چه کار می‌کنند!"