یکی از بازارهایی که سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در آن هستند، بازار طلا و سکه است. برخی اوقات در بازارهای مالی جمله "قیمت طلا و سکه حباب است" را می‌شنویم. در این مقاله قصد داریم تعریفی مفصل و جامع در خصوص حباب سکه و طلا داشته باشیم و با این اصطلاح آشنا شویم، پس با ما همراه باشید.
منظور از حباب قیمت‌ها چیست؟
حباب قیمت یک اصطلاح است. منظور از حباب در بازارهای مالی اختلاف قیمت بیش از حد و غیرمنطقی میان ارزش ذاتی یک کالا و قیمت عرضه آن می‌باشد. حباب قیمت می‌تواند برای هر کالایی تعریف شود.
تعریف قیمت: به رقم توافق شده برای یک کالا میان خریدار و فروشنده قیمت گفته می‌شود که به عواملی مثل میزان عرضه و تقاضا، وضعیت اقتصادی و غیره بستگی دارد.
تعریف ارزش ذاتی: ارزش واقعی یک کالا بر اساس بررسی پتانسیل رشد شرکت، صورت‌های مالی و غیره مشخص می‌گردد. ارزش ذاتی یک کالا برخلاف قیمت آن چندان واضح و مشخص نیست و نیازمند محاسبات دقیق و پیچیده است.
در اینجا ممکن است این سوال برای شما مطرح گردد که چرا از اصطلاح حباب استفاده می‌شود؟ در پاسخ باید گفت چون این اختلاف قیمت بصورت دوره‌ای می‌باشد و عوامل مختلفی از جمله عرضه و تقاضای کالا در بازار و غیره در آن تاثیرگذار است و بزودی قیمت کالا به ارزش واقعی خود بر می‌گردد؛ در واقع اصطلاحاً حباب می‌ترکد.
حباب مثبت و حباب منفی
قیمت عرضه: قیمتی است که فروشنده تمایل دارد کالای خود را به آن قیمت بفروشد.
قیمت تقاضا: قیمتی است که خریدار تمایل دارد کالای مورد نظر خود را بدون احتساب سود اضافه و به قیمت واقعی خریداری کند.
نقطه‌ی تعادل: وقتی قیمت عرضه و تقاضای یک کالا در بازار یکسان باشد.
حال که با این اصطلاحات آشنا شدید به تعریف حباب مثبت و منفی می‌پردازیم:
اگر قیمت عرضه یک کالا بیشتر از قیمت تقاضا باشد، آن کالا حباب مثبت دارد و اگر قیمت عرضه یک کالا از قیمت تقاضا کمتر باشد، آن کالا حباب منفی دارد.
قیمت عرضه > قیمت تقاضا = حباب مثبت
قیمت عرضه < قیمت تقاضا = حباب منفی
می‌توان اذعان داشت تنها کالایی که تا حدودی ارزش آن مشخص است و برای تعیین حباب آن فرمول‌های قابل فهمی وجود دارد، طلا و سکه است. در ادامه به بررسی حباب مثبت و منفی در قیمت طلا و سکه می‌پردازیم.
حباب مثبت و منفی در قیمت طلا
برخی مواقع در بازار قیمت عرضه طلا از قیمت تقاضای آن بیشتر است. در واقع زرگران با قیمت بیشتری از ارزش ذاتی طلا آن را معامله می‌کنند، در این حالت حباب قیمتی طلا مثبت است. چنانچه قیمت تقاضای طلای آب شده بیشتر از قیمتی باشد که زرگران معامله می‌کنند، حباب قیمتی طلا منفی است. کسانی که که در بازار طلای ایران کار می‌کنند معاملات خود را بر اساس قیمت تثبیت شده در کشور انجام می‌دهند؛ این قیمت به میزان عرضه و تقاضا و غیره بستگی دارد و کمتر به انس جهانی وابسته است.
حباب مثبت و منفی در قیمت سکه
در قیمت سکه بطور معمول حباب بیشتری وجود دارد، به این دلیل که سکه طلا یک مسکوک (پول فلزی یا همان سکه) است و هر سال زیر نظر بانک مرکزی به تعداد مشخص ضرب می‌شود. سکه ضرب شده‌ی بانک مرکزی دارای مشخصات ثابتی می‌باشد، عیار آن ۹۰۰ و وزن تمام سکه، نیم سکه و ربع سکه به ترتیب ۸.۱۳۳، ۴.۰۶۶ و ۲.۰۳۳ گرم است. بسیاری از مردم برای سرمایه‌گذاری خرید سکه را انتخاب می‌کنند زیرا معتقدند علاوه بر اینکه ریسک کمتری دارد، پرسود هم می‌باشد. به فاصله قیمت حقیقی سکه و قیمت معاملاتی آن حباب سکه می‌گویند که عواملی مانند عرضه و تقاضا و جو کلی بازار و غیره بر آن تاثیرگذار است.
بطور مثال اگر قیمت سکه به طور طبیعی 5.000.000 تومان باشد ولی در بازار به قیمت 5.500.00 تومان معامله گردد؛ به این معناست که به اندازه ۵۰۰,۰۰۰ تومان حباب ایجاد شده و یعنی حباب سکه مثبت است زیرا قیمت معامله از ارزش ذاتی بالاتر است. در صورتیکه بر عکس این موضوع اتفاق رخ دهد، حباب سکه منفی هست.
نکته: بهترین زمان خرید سکه وقتی است که حباب سکه وجود نداشته باشد و یا بسیار کم باشد.
علت تشکیل حباب سکه
برخی از مدل سکه‌ها طرفداران بیشتری دارند؛ مثلا طرفداران سکه طرح امامی از سکه طرح قدیم در بازار بیشتر است، به همین دلیل حباب قیمتی سکه‌های طرح امامی هم بیشتر است.
محاسبه میزان حباب سکه
در ابتدا پول طلای سکه محاسبه می‌شود و با فرمول مظنه قیمت، یک گرم طلای عیار ۹۰۰ را محاسبه می‌گردد.
1) قیمت یک گرم طلای عیار ۹۰۰ را در وزن سکه ضرب می‌کنیم. با این کار قیمت طلای سکه‌ای که می‌خواهیم بخریم به دست خواهد آمد.
2) قیمت بدست آمده در مرحله قبل را از قیمتی که سکه فروش به ما داده است کم می‌کنیم؛ عددی که به دست می‌آید، حباب سکه‌ای است که می‌خواهیم بخریم.
برای محاسبه قیمت سکه بهار آزادی قیمت اونس جهانی طلا ضرب در نرخ آزاد دلار می‌شود و حاصل آن تقسیم بر وزن هر اونس که معادل ۳۱.۱ گرم هست، خواهد شد. سپس رقم به دست آمده ضرب در کسر عیار اونس جهانی طلا و سکه بهار آزادی می‌شود که عدد ۰.۹ است. همچنین عدد ۰.۹ را می‌شود از این طریق نیز بدست آورد: عیار طلای معامله شده در بازارهای جهانی یا اونس ۲۴ و عیار سکه بهار آزادی ۲۲ است و با تقسیم عدد ۲۲ بر ۲۴ عدد ۰.۹ به دست می‌آید که از این عدد در فرمول زیر استفاده می‌کنند:
معمولاً بانک مرکزی در محاسبه قیمت سکه عددی را نیز تحت عنوان حق ضرب لحاظ می‌کند که برخی معتقدند حدود ۵ الی ۷ هزار تومان است و این رقم را نیز باید به قیمت بدست آمده اضافه کرد.
جمع‌بندی
اینکه بتوانید به درستی تشخیص دهید قیمت یک کالا دچار حباب شده است، غیرممکن است. در بازار طلا به دلیل اینکه مبنای جهانی برای قیمت طلا وجود دارد، محاسبه حباب آن نسبتاً آسان است. همچنین سایت‌هایی وجود دارد که می‌توانید حباب طلا و سکه را در آن ببینید. پیشنهاد می‌شود در صورتیکه حباب منفی و یا صفر بود، برای سرمایه‌گذاری طلا بخرید.