صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت
صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت یکی از پرطرفدارترین صندوقها برای سرمایهگذاران به شمار میرود. همانند سایر صندوقها، صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت، مقدار سرمایه مشخصی را از افراد دریافت و آن را به روشهای مختلفی سرمایهگذاری میکنند و در نهایت از محل این سرمایهگذاری، سرمایهگذاران نیز درصد سودی مطمئنی را دریافت میکنند. به همین دلیل نام درآمد ثابت بر آنها گذاشته شده است.
اکثر این صندوقها دارای ضمانتهایی در خصوص پرداخت سود سرمایهگذاری به افراد هستند. با توجه به قانون، صندوقهای مذکور باید به دو صورت دارایی خود را مدیریت و سرمایهگذاری کنند. صندوق با درآمد ثابت موظف است که بخشی از دارایی خود (دستکم 70 درصد) را در اوراق بدهی سرمایهگذاری کند و بخش دیگر (حداقل 5 درصد) را صرف سرمایهگذاری در سهام شرکتها کند.
سرمایهگذاری در اوراق بدهی شامل اوراق سپرده بانکی، اوراق خزانه، اوراق مشارکت و سایر اوراق دیگر بوده که مدیران صندوق با توجه به دانشی که دارند، کم ریسکترین آنها را انتخاب میکنند. بنابراین میزان بازدهی و سود آنها بسیار قطعیت مییابد. از طرفی، میزان سرمایهگذرای این صندوقها در سهام شرکتها (دارای ریسک بیشتر نسبت به اوراق بدهی)، بسیار کمتر و معمولا زیر 10 درصد است. هر چند معمولاً متولیان صندوق به علت تخصص کافی، در این خصوص نیز اقدام به خرید سهامهایی میکنند که ریسک آنها بسیار کم است.
تا اینجا فهمیدیم که داشتن درآمد ثابت و قطعی، مهمترین مزیت صندوقهای مذکور به شمار میروند. اما باید گفت این صندوقها معمولاً سود کمی پرداخت میکنند. به همین دلیل بسیاری از افرادی که به دنبال سود بیشتر هستند، به سراغ سایر صندوقها یا سرمایهگذاری مستقیم میروند. در برخی مواقع معمولاً سود پرداختی توسط صندوقهای با درآمد ثابت، در حد سود پرداختی توسط بانکها است. معمولا چند دسته از افراد به سراغ این صندوق میروند. دسته اول مبتدیها و افرادی هستند که به تازگی وارد بازار سرمایه و بورس شدهاند. آنها به علت نداشتن دانش و تخصص کافی، مجبور هستند که با دریافت سود کمتر، ریسک خود را کمتر کرده و به این صندوقها اعتماد کنند. دسته دیگر افرادی هستند که وقت چندانی برای پیگیری و رصد بازار ندارند چرا که سرمایهگذاری مستقیم معمولاً نیازمند صرف وقت، تحلیل و بررسی وضعیت سهام شرکتها و محیط اقتصاد کلان کشور است. در این بین نباید از ریسکگریزها نیز غافل شویم، بسیاری از افراد اساساً ریسکگریز بوده و به داشتن درآمد ثابت اما کم رضایت میدهند.
صندوقهای سرمایهگذاری در سهام
صندوق سهامی نوعی صندوق سرمایهگذاری مشترک است که اکثر سبد داراییهای آن را سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس تشکیل میدهند. این صندوقها برخلاف صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت اغلب تقسیم سود دورهای ندارند. سود صندوقهای سهامی ناشی از تفاوت قیمت خرید و فروش واحدهای صندوق است یعنی سرمایهگذاران از افزایش قیمت واحدهای صندوق سود میبرند و همانطور که ذکر شد این صندوقها اغلب تقسیم سود دورهای ندارند.
سیاست مالی این صندوق ها از جمله سوددهی، سیاستهای مدیریتی، ترکیب داراییها و … در امیدنامه آنها ذکر شده است و بهتر است همیشه قبل از سرمایهگذاری در صندوقها امیدنامه آنها مطالعه شود. برای انتخاب بهترین صندوق سرمایهگذاری سهامی، باید به کارنامه صندوق در سالهای قبل و میزان بازدهی آن توجه کنیم. این صندوقها به دلیل سرمایهگذاری بخش اعظمی از سرمایه خود در بازار سهام، نسبت به دیگر صندوقها دارای ریسک بیشتری هستند و در نتیجه انتظار سود بیشتری نسبت به داراییهای با درآمد ثابت مانند سپردههای بانکی و اوراق مشارکت وجود دارد.
صندوقهای سرمایهگذاری مختلط
صندوق سرمایهگذاری مختلط را میتوان حد وسطی از دو صندوق دیگر دانست. چرا که این صندوق باید نصفی از سرمایههای خود را در بازار سهام و مابقی را در بازار اوراق بدهی سرمایهگذاری کند. در بیشتر مواقع این صندوقها به صورت 40 و 60در این بازارها سرمایهگذاری میکنند. به لحاظ ریسک و میزان بازدهی، صندوق سرمایهگذاری مختلط حد وسط دو صندوق دیگر است. به این معنی که ریسک آن از صندوق سرمایهگذاری در سهام به مراتب کمتر است چرا که هم درصد کمتری از دارایی خود را در بازار سهام سرمایهگذاری میکند و هم اینکه در مواقعی که بازار سرمایه وضعیت مناسبی ندارد، بیشتر داراییهای خود را به سمت اوراق بدهی خواهند کرد.
از طرفی این صندوق در مواقعی که بازار سرمایه با رشد مناسبی روبرو است، میتواند سرمایهگذاری بیشتری در این بازار صورت دهد. بنابراین درآمد و سود آن به طور میانگین از صندوق با درآمد ثابت بیشتر خواهد بود. به طور خلاصه صندوق سرمایهگذاری مختلط دست بازتری در انجام سرمایهگذاری داشته و تنوع بیشتری دارد. سه صندوق فوق جزء مهمترین صندوقهای سرمایهگذاری در بورس به شمار میروند که در ایران انواع مختلفی از این سه صندوق فعال هستند. با این حال، انواع صندوقهای دیگری نیز در این خصوص وجود دارند که برخی از آنها هنوز در ایران وجود ندارند و برخی دیگر به تازگی فعالیت خود را آغاز کردهاند.