"اگر برای ارضای هیجانات خود اقدام به معامله کردن کنید، محکوم به شکست خواهیـد بـود، زیرا چیزی که به نظر خوش آیند می آید، معمولاً اشتباه است."
این جمله معروف ریچارد دنیس است، شخصی که نابغه معامله گری است و سرگذشت دنیس از آن دسته داستان‌های افسانه‌ای حرفه معامله‌گری است که میتواند الهام‌بخش بسیاری از معامله گران باشد وآنها را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر خرید و فروش صرفه اقتصادی نداشت، کسی به سراغ این کار نمی رفت. این کار یکی از معدود کارهایی است که میتوان در آن از ثروتی ناچیز بـه ثروتی کلان دست یافـت. ریچارد دنیس توانست در کمتر از دو دهـه بـه ثروتی چنـد صـد میلیون دلاری برسد، در ابتدای دهه هفتاد، 1600 دلار قرض گرفت و ظرف ده سال آن را به 200 میلیون دلار تبدیل کرد و چنین چیزی کاملا انگیزه بخش است. ریچارد دنیس قبلاً ، البته کمی از روی شوخی می گفت : « این کار حس خوبی داره ، پس انجامش نده ! » در واقع ، قاعده ای که به گروه لاک پشتها آموزش میداد این بود که "هرگاه همه چیز در حالت تعادل است، کـاری را بکنید که کمترین میل به انجام آن دارید". باید از همان ابتدا مشخص کنید که آیـا بـرای تفریح وارد این کار شده اید، یا برای موفقیت. حال اگر معیار موفقیت تـان پـول یا هر چیز دیگری باشد، برای برنده شدن در داد و ستد، باید با هدف رسیدن به موفقیت، معامله کنید.
داد و ستد شدیداً اعتیادآور است. هنگامی که روان شناسان رفتارگرا، میـزان اعتیادآور بودن شیوه های گوناگون تقویت حافظه را مقایسه کردند، پی بردند که تقویت متناوب یعنی( تقویت مثبت و منفی که به صورت تصادفی توزیع شده باشند) اعتیادآورترین نوع اعتیاد است .( بـرای نمونه ، مثـال موشی که نمی داند برخورد به میله ها دردناک است یا لذت بخش )، حتی از شیوه تقویتی که تنها به صورت مثبت باشد، اعتیادآورتر است. اما مانند همـه جنبـه هـای عاطفی داد و ستد ، اعتیادآور بودن آن همواره خطر نابودی را بـه همـراه دارد. اعتیادآور بودن این کار دلیل شکست بسیاری از معامله گرانی است، کـه ثـروت کلانی از ایـن راه بـه دست آورده بودند .
از بسیاری جهات، سودهای کلان، نسبت به زیان های کلان، به مراتـب بیـشتر وضعیت هیجانی انسان را متزلزل می کنند. دل نبستن به سودهای کلان خیلی مهـم اسـت، برخی از بدترین معاملات پس از دوره های طولانی سودآوری، تجربه میشود. هنگامی که پشت سر هم موفق میشوید، وسوسه میشوید فکر کنید کار خاصی انجام دادید که به شما این امکان را داده که خیلی سریع پیشرفت کنید. به تدریج فکر می کنید که می توانید با دقت کم، تصمیم گیری کنید. می توان تصور کرد که پس از آن چه اتفاقی می افتد. به عنوان یک قاعده کلی، "زیان ها شما را قدرتمند و سودها شما را ضعیف می کنند" .
داد و ستد می تواند یک بازی اقتصادی مثبت باشد، اما از لحاظ هیجانی، بازی منفی ای است. بازارهایی که بسیار به آنهـا مطمـئن هستید ممکن است با تغییر نرخ بسیار شدیدی خلاف جهت معاملة شما باز شوند و تقریبـاً بـه مقدار حد زیان شما برسند، شـاید حتـى فـکـر کـنید که ریسکتان بیش از حد بوده است. سپس به طرز معجزه آسایی، بازار به حد زیان شما نمیرسد و همین بازارهایی که به شدت عليه شما حرکت کرده بود، به همان اندازه در جهت معاملات شما قرار بگیرند. چه احساسی دارد ؟
هیچ چیز در این شادی وجود ندارد که بتوانـد نگرانی ای را که تجربه کرده بودید را جبران کند. البته این سود به نظر بزرگ می رسد، اما نمیتواند درد زیانی را که قبلا تجربه کرده اید را جبران کند . شاید مثالی که زده شده تا اندازه ای مبالغه عاطفی باشد، اما واکنشهای نامتقارن کاملاً منطقی هستند برای نمونه، اگر قیمت حرکت کند و به نقطه حد زیان شما برسـد، نبایـد فـكـر کنید که حرکت بازگشتی در حال رخ دادن است. این یک نمونه از فکرهای امیدبخش است که معامله گر را وا میدارد مجال بیشتری به ضررهایش بدهد. هنگامی که زمان خروج فرا رسیده اسـت، نباید به هیچ چیز دیگری فکرکرد. حال موقعیتی را در نظر بگیرید که بازار هم جهت بـا معاملـه شما، به تندی در حال حرکت است. در اینجـا فـکـر کـردن بـه حرکت بازگشتی کـاملأ بـه جاست. تندی حرکت قیمت نشان میدهد که پویایی بازار ناگهان افزایش یافته است، بنابراین ممکن است حتی سودی را هم که راحت به دست آورده بودید، از بین بـرود.
هرگاه دارید ضرر می کنید، فکر کردن به اینکـه شـایـد بـازار در حال انجـام حرکت اصلاحی باشد شما را آرام می کند، نباید چنین فکری بکنید. از سـوی دیگر، هرگـاه سـود هنگفتی را به دست آورده اید ممکن است فکر کردن به حرکت اصلاحی شما را آزار دهد، باید بیش از هر چیز دیگری به حرکت اصلاحی فکر کنید. بازار سرشار از این اتفاقات است، در واقع داد و ستد پر از نامتقارن هائیست که آن را از لحاظ هیجانی میتواند تبدیل به تجربه های منفی کند.
نقل قولی از یک معامله گر کهنه کار:
"به این فکر نکنید که بازار قرار است چه رفتاری بکند، چون به هیچ وجه روی آن کنترلی ندارید، به این فکر کنید که اگر به فلان نقطه رسید، چه کار خواهید کرد."
از آنجا که سودهای اندک و متوسط سریع از دست می روند، بازار به شما یـاد مـی دهـد پیش از اینکه آنها را از دست دهید، نقدشان کنید. بازار به شما می آموزد که هنگـام کـاهش نـرخ، فـروش و هنگام افزایش نرخ خرید انجام دهید. از آنجا که بازار بارها و بارها از نرخ یکسانی می گذرد و به نظـر می آید اگر تنها بتوانید به اندازه ای دوام بیاورید که بازار به نرخی کـه قـبلا در آن بـوده بـاز گردد، به شما میگوید که معاملات بدتان را نبندید. بازار دوست دارد که با دادن احساس امنیت کاذب نسبت به روشهایی که میزان موفقیت بالایی دارند و در درازمـدت زیان های سهمگینی میدهند، دل شما را خوش کند. در کل، جلوی پیشرفت زیان هایتان را وقتی که اندک اند، بگیرید و در مورد سودهایتان به حدی که پیش بینی کردید، عمل کنید و نگذارید از دست برود. با وجودی که این پند کوتاه، کلیشه ای شده است اما از اعتبارش هیچ کاسته نشده است.